Trabzon etkileyici tarihi ve geçmişten bugüne varlığını sürdüren tarihi yapılarıyla pek çok kişiyi etkileyen bir kent ve bu nedenle Trabzon’un tarihi yerleri insanlar için tam burayı tam bir çekim noktası haline getiriyor…
Trabzon tarihi hakkında; Yaklaşık 5000 yıllık bir geçmişe sahip olan Trabzon, sosyo-kültürel ve tarihsel açıdan Doğu Karadeniz’in en önemli şehirlerinin başında gelmektedir. Şehrin kurucularının Kafkasya’dan Ortahisar’ı ve Yukarıhisar’ı geçerek Trabzon’a geldiğine inanılmaktadır. Kentin adı, Xenophon’un Anabasis isimli kitabında “Trapez” olarak anılmaktadır.
MÖ 7. yüzyılda ticaret yapma gayesiyle Karadeniz kıyılarına gelen Miletanlar, şehri işgal ederek sömürmüştür. Bölgeyi ise o dönem şehirde yaşayan Drill, Tzanni, Tibaren gibi önemli savaşçı kabilelerin savunduğunu yine Anabasis isimli kitaptan öğreniyoruz.
Şehir, Büyük İskender’in kısa süren hükümranlığının ardından Pontus Krallığı’na bırakılmış ve ardından Romalılar şehri ele geçirmiştir. Bundan sonra Trabzon, Roma için Perslere karşı verilen mücadelede önemli bir askeri üs olmuştur. MS 395 senesinde Doğu ve Batı Roma şeklinde ikiye ayrılan Roma İmparatorluğu’nun ardından şehir Doğu Roma’nın egemenliği altına girmiştir. Bundan sonra dönem dönem çeşitli kabileler tarafından işgal edilen şehirdeki kalıcı el değiştirme 1071 senesindeki Malazgirt Zaferi olmuştur ve bu dönemden sonra şehir artık kalıcı olarak Türklerin egemenliği altına girmiştir.
Trabzon’un en ünlüleri; Trabzon denince ilk akla gelen elbette Sümela Manastırı. Tabi, şehir sadece bu manastırdan ibaret değil. Eğer kapsamlı bir Trabzon gezisi yapmayı planlıyorsanız Trabzon gezilecek yerler listemizi mutlaka incelemenizi öneriyoruz.
Trabzon gezi tavsiyesi; Trabzon deyince elbette meşhur yaylalara çıkmadan olmaz. Uzungöl’ü (ki her ne kadar eski günlerini aratsa da hala güzelliği ile insanı kendisine hayran bırakıyor), Sümela Manastırı’nı görmeden de şehrin terk edilmemesi gerektiğini belirtelim. Trabzon’un yöresel yemekleri de muhakkak tadılmalı bu arada.
Trabzon hakkında bütün yazılarımıza ve önerilerimize ulaşmak isterseniz Trabzon gezi rehberi sayfamızı ziyaret etmenizi öneriyoruz.
Müze kart; Müzekart ile şehirdeki birçok turistik ve tarihi noktayı ek ücret ödemeden ziyaret edebilirsiniz.
Mimari Yapılar
1. Atatürk Köşkü
Burası neresi? Avrupa mimarisi ile inşa edilen Atatürk Köşkü, 1890 yılında inşa edilmiştir. Binanın dönemin Rum zenginlerinden Konstantin Kabayanidis tarafından inşa edildiği bilinmektedir. Bina, Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından şehre ilk geldiği 1924 senesinde ve sonraki dönemde zaman zaman Trabzon’a geldiği esnada kullanılmıştır. Binanın tapusu ise 1930 yılında Atatürk’e hediye edilmiştir. Bina, 1943 senesinde müze olarak kullanılmaya başlanmıştır. Atatürk’e dair eşyaların bulunduğu binada diplomatik eşyalar, av eşyaları ve Atatürk’e verilmiş çeşitli hediyeler bulunmaktadır.
Neden gitmeliyim? Öncelikle köşk, Trabzon’un merkezi noktalarından Soğuksu bölgesinde bulunduğundan ulaşım açısından oldukça avantajlı bir konumda bulunmaktadır. Burası aynı zamanda, Trabzon’da Ulu Önderimiz ile ilgili önemli eşyaların incelenebileceği hoş bir müze olarak Trabzon’da mutlaka görülmesi gereken tarihi yerler arasında bulunmaktadır.
- Adres: Soğuksu, Ata Cd., 61040 Ortahisar/Trabzon
- Telefon: (0462) 231 00 28
- Ziyaret saatleri: Her gün 08.00-17.00
- Giriş ücreti: Sivil 10₺, Öğrenci 5₺
- Yol tarifi al >
Manastırlar
2. Sümela Manastırı
Burası neresi? Trabzon’un Maçka ilçesinin Altındere Köyü sınırlarında yer alan Sümela Manastırı’nın Bizans İmparatoru I. Theodosius zamanında (375-395) Atina’dan gelen Barnabas ve Sophronios adında iki rahip tarafından kurulduğu tahmin ediliyor. Halk arasında “Meryem Ana” adıyla da bilinen manastır, işlevini 1923 yılına kadar sürdürebilmiştir.
Manastır ana kaya kilisesi, birkaç şapel, öğrenci odaları, kutsal ayazma, mutfak, misafirhane ve kütüphaneden oluşmasıyla birlikte bu yapılar topluluğu geniş bir alan üzerine kurulmuştur. Manastırın ana ünitesini meydana getiren kaya kilisesinin ve bitişiğindeki şapelin iç ve dış duvarlarını donatan freskler 18. yüzyılla tarihlendirilirken, bu fresklerde üç farklı devirde yapılan üç tabaka ve avlunun etrafındaki binalar içindeki dolaplar, hücreler ve ocaklarda Türk sanatının etkileri görülüyor.
Neden gitmeliyim? Sümela Manastırı, tarihi dokusu ile Trabzon’un en ikonik yapılarından biri olduğu için şehre gelenlerin muhakkak görmesi gereken yerlerin başında gelmektedir.
Efsanesi! Efsaneye göre iki keşiş, birbirinden habersiz bir şekilde Hz. İsa’yı ve Meryem Ana’yı rüyalarına görünce gördükleri yere doğru yola çıkarlar. Bulundukları yerde birbirlerine rüyalarını anlatınca bu iki keşiş, manastırın şu anki yerine inşaya başlar ve manastırı inşa eder.
- Adres: Altındere, 61750 Maçka/Trabzon
- Telefon: (0462) 326 07 48
- Ziyaret saatleri: 1 Nisan-1 Ekim 09.00-18.00, 1 Ekim-1 Nisan 08.00-16.00 (Manastır şu anda ziyarete açık olmasına karşın restorasyon çalışmaları hala devam ettiği için manastırın bahçe bölümü görülebilmektedir.)
- Giriş ücreti: 20₺. Müzekart geçerli
- Yol tarifi al >
3. Kızlar Manastırı (Panagia Theoskepastos Monastery)
Burası neresi? Boztepe’de bulunan ve 14. yüzyılda Pontus Rum Kralı III. Aleksios tarafından yaptırılan Kızlar Manastır’ı şehre ait en ihtişamlı tarihi eserlerden. Yapı, son şeklini 19. yüzyılda almıştır. Yakın bir döneme kadar turistik açıdan pek önemi olmayan manastır, belediye tarafından yapılan gerekli onarımlar ve çalışmalar sonucunda turizme kazandırılmıştır.
Manastırın içinde hücreler, çilehane, Kaya Kilisesi, öğrenci odaları, çan kulesi, misafir odaları ve mezar şapeli yer alıyor. Kaya Kilisesi’nin içindeki III. Alexios’un eşi Theodore ve annesi Eirene’nin portreleri oldukça dikkat çekicidir.
Neden gitmeliyim? Tamamıyla kayaların içine inşa edilen Kızlar Manastırı, 14. yüzyılda bu denli zorlu bir yapının bu şekilde yapılabilmiş olması nedeniyle mutlaka görülmesi gereken tarihi değerlerden biridir.
- Adres: Boztepe, Merkez, Mht. Coşkun Karaağaçlı Cd. No:30, 61030 Ortahisar/Trabzon
- Ziyaret saatleri: Restorasyonu 1 yıl önce biten manastır, henüz ziyarete açılmamıştır. Eğer giriş kapısını açık bulursanız içeriyi görebilirsiniz.
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol tarifi al >
4. Vazelon Manastırı
Burası neresi? MS 270 yılında açıldığı tahmin edilen Vazelon Manastırı’nın, İncil’de yer alan Vaftizci Yahya Peygamber’e adandığı iddia edilir. Manastır ilk olarak “Zouvalon” ismiyle bilinse de zamanla şu anki ismi kabul görmüştür. Sümela ile birlikte şehrin en çok ziyaretçi çeken yapılarından biri olmakla birlikte, bölgenin en eski manastırı Vazelon’dur ve rivayete göre Sümela Manastırı’nın Vazelon Manastırı’ndan elde edilen gelirlerle inşa edilmiştir. Manastırın İmparator Jüstinianus tarafında 565 yılında onarımdan geçirildiği bilinmektedir. Manastır, Yunanistan ile Türkiye arasında mübadele neticesinde 1922 senesinde tamamen terk edilmiştir. Günümüzde kaderiyle baş başa bırakılan manastır, ne yazık ki büyük tahribata uğramıştır.
Neden gitmeliyim? Vazelon Manastırı, Anadolu’da inşa edilmiş ilk manastırlardan biri olma özelliğini taşıdığı için, Trabzon’un görülmesi gereken tarihi turistik yerleri arasında bulunmaktadır.
- Adres: Coşandere, Maçka Yolu No:36, 61750 Maçka/Trabzon
- Ziyaret saatleri: Gün boyu
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol tarifi al >
5. Peristera Manastırı
Burası neresi? Karadeniz’in yemyeşil doğasına tepeden bakan Peristera Manastırı, 300 metrelik bir kaya kütlesinin tepesinde kurulmuştur. Türkler tarafından Hızır İlyas Manastırı da denilen manastırın tam adı Ayios Yorgios ta Peristera’dır.
Manastır, 4. yüzyıl yapıtı olmasının yanı sıra Zigana yolu boyunca önemli stratejik noktaları da tutmuştur. 1906 yılında çıkan yangın sonucu tahrip olan manastır Abdülhamit Han tarafından üçüncü kez yenilenmiştir.
Neden gitmeliyim? Eşsiz dereleri ve orman kokuları arasında bulunan Peristera Manastır’ı mimarisiyle de son derece dikkat çekici bir görünüme sahip. Siz de muhteşem görünümüne rağmen hala pek bilinmeyen bu saklı cenneti şehre yolunuz düştüğünde mutlaka Trabzon’da görmeniz gereken yerler listenize eklemelisiniz.
- Adres: Esiroğlu Beldesi, Şimşirli, Maçka, Trabzon
- Ziyaret saatleri: Gün boyu
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol tarifi al >
Kiliseler
6. St. Eugenius Kilisesi
Burası neresi? Trabzon’un koruyucusu Azizi Eugenius’a adanan St. Eugenius Kilisesi, Tabakhane Deresi’nin doğusunda yer almaktadır. 13. Yüzyılda yaptırıldığı tahmin edilen kilise, günümüze kadar sapasağlam ulaşmış İstanbul’un fethinden sonra ise camiiye çevrilmiştir. Bugün ki ismiyle “Yeni Cuma Camii” olarak hizmet veren eski kilisenin dış cephesi orijinalliğini korurken iç mekanı dönemin hattatı Hafız Hasan Rıfat tarafından yazılmıştır.
Neden gitmeliyim? Yaklaşık 800 yıllık tarihe sahip bir bina olan Yeni Cuma Camii, Trabzon’daki önemli tarihi ibadet yerlerinden biridir ve bu nedenle rotanıza bu yapıyı da eklemelisiniz. Bu arada eğer burayı görmek isterseniz bölgede yol tarifi ve bilgi almak için civardaki insanlardan bilgi almak için “Yeni Cuma Camii” şeklinde sormanız faydalı olacaktır.
- Adres: Yenicuma, 61030 Trabzon Merkez/Trabzon
- Telefon: 0542 848 68 61
- Ziyaret saatleri: Gün boyu
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol tarifi al >
7. Küçük Ayvasıl (St. Anna) Kilisesi
Burası neresi? Şehrin en eski tarihi eserlerinden biri olan St. Anna Kilisesi ya da bilinen ismiyle Küçük Ayvasıl Kilisesi; 7. yüzyılda inşa edilmiş, üç nefli bir bazilikadır. İç cephesindeki işlemeler ve kilise binası içinde bulunan fresk kalıntıları şehrin tarihi geçmişi hakkında pek çok bilgi edinmenizi sağlayacaktır.
Neden gitmeliyim? Kilise şu anda aktif olarak kullanılmasa da ziyaret edilebilmektedir. Şehir meydanına yürüme mesafesinde olması ise burayı ziyaret etmeyi kolaylaştırmaktadır. Yapının oldukça muazzam ve etkileyici olması ise burayı görmeyi zorunlu kılmaktadır.
- Adres: Gülbaharhatun, Kahramanmaraş Cad., 61040 Trabzon Merkez/Trabzon
- Telefon: 0462 322 38 22
- Ziyaret saatleri: 1 Nisan-30 Eylül 08.00-17.00, 1 Ekim-31 Mart 08.30-16.00
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol tarifi al >
Camiler
8. Gülbahar Hatun Cami
Burası neresi? 1514 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından inşa ettirilen cami, adını Yavuz Sultan Selim’in kız kardeşi Gülbahar Hatun’dan alıyor. İnşa edildiği dönemde büyük bir külliye topluluğunun bir parçası olan cami, külliyeden kalan iki önemli parçadan biridir.
Caminin son cemaat yeri beş kubbeyle örtülü, minber ve mihrabı mermerden yapılmış ve özellikle minberi sade bir işçilikle yapılmıştır. Cami; ihtişamlı mimarisi ve köklü geçmişiyle hem yerel halk hem de turistler için büyük bir öneme sahip.
Neden gitmeliyim? Burası, Trabzon’daki Osmanlı döneminden kalma nadide cami örneklerinden biridir ve bu nedenle görülmesi gerekmektedir.
- Adres: Gülbaharhatun, Şenol Güneş Cd. No:17, 61040 Trabzon Merkez/Ortahisar/Trabzon
- Ziyaret saatleri: Gün boyu
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol tarifi al >
9. Ortahisar Büyük Camii
Burası neresi? 914 yılında inşa edildiği söylenen Ortahisar Fatih Büyük Camii, Komnenos Krallığı döneminde inşa edilen Altınbaşlı Meryem Kilisesi ismiyle inşa edilmiş ve dönemin baş kilisesi olarak hizmet vermiştir. 12. Yüzyılda camiye çevrildiği bilinmekle birlikte eski kayıtlara göre Fatih Sultan Mehmed Han’ın ilk Cuma namazını kıldırdığı yapı olarak gösterilmektedir ve bu neden “Ortahisar Fatih Camii” olarak da anılmaktadır. Caminin içinde, kilise olduğu dönemden kalma duvar boyaları görülebilmektedir.
Neden gitmeliyim? Burası ülkemizde örneğine pek çok rastlanan kiliseden camiye çevrilen yapılar arasında belki de en etkileyici olanlarının başında gelmektedir. Yapının içine girdiğinizde hem cami hem de kilise hissiyatını yaşayabiliyor olmanız ise burayı görülesi yapan önemli bir detay.
- Adres: Ortahisar, Fatih Cami Sk. No:6, 61030 Trabzon Merkez/Trabzon
- Ziyaret saatleri: Gün boyu
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol Tarifi Al >
Kaleler
10. Trabzon Kalesi
Burası neresi? Günümüze ulaşabilmiş tarihi kalıntılardan olan Trabzon Kalesi, tarihiyle olduğu kadar mimarisiyle de dikkat çekiyor. Şehrin merkezinde yer alan yapı; Yukarı Hisar, Orta Hisar ve Aşağı Hisar olmak üzere deniz kenarından şehrin arkalarında bulunan tepelere kadar varlığını sürdüren üç bölümden meydana geliyor.
İç kaleyi koruyan Yukarı Hisar bu alanın aynı zamanda akropolü konumundadır. Orta Hisar; imparator Aleksios tarafından 1297-1330 yılları arasında inşa ettirilmiş. İç kalenin devamını oluşturuyor ve içerisinde birçok hamam ve cami bulunuyor. Aşağı Hisar bölümünde ise; St. Andrea Kilisesi, Tophane Hamamı, İskender Paşa Çeşmeleri ve Pazarkapı Cami gibi eserler bulunuyor.
Neden gitmeliyim? Trabzon Kalesi, şehrin yüksek noktalarından birine konumlandırıldığı için muhteşem manzaraların tadını çıkarma imkanı sunmaktadır. Umarız en kısa sürede bu önemli tarihi eser, hak ettiği değeri bulur ve gerekli temizlik ve düzenleme çalışmaları gerçekleştirilir.
- Adres: Ortahisar, Burç Sk. No:10, 61030 Trabzon Merkez/Trabzon
- Ziyaret saatleri: Gün boyu saat 17.00’a kadar ziyaret edilebilir.
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol tarifi al >
Çarşılar
11. Bedesten
Burası neresi? Osmanlı’nın kapalı çarşıları olarak bilinen Bedesten, Trabzon’un en eski yapılarından olmakla birlikte, alanındaki Yavuz Sultan Selim’in annesi Gülbahar Hatun’un vakıfları arasında yer alır. Evliya Çelebi’ye göre 1647 senesinde inşa edilen Bedesten, yaklaşık olarak 20×22 ebatlarında, kare plana yakın bir formatta inşa edilmiştir.
Neden gitmeliyim? Genel olarak standart bir bedesten gibi görünse de özellikle üst katta bulunan tarihi eserler sayesinde binanın Trabzon’un tarihiyle ilgili şehre büyük değer kattığını belirtmeliyiz. Burası aynı zamanda Trabzon’a özgü çeşitli eşyaları bulabileceğiniz nadide alışveriş noktalarından biridir.
- Adres: Çarşı, Bedesten Cd. No:36, 61200 Trabzon Merkez/Trabzon
- Ziyaret saatleri: Her gün 10.00-23.00
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol tarifi al >
Müzeler
12. Trabzon Müzesi (Kostaki Konağı)
Burası neresi? Trabzon Müzesi, Banker Kostaki Teophylaktos tarafından 20. yüzyılın başında malikane olarak yaptırılmıştır. Kendisi iflas edince diğer mal varlıkları ile bu konağa da haciz konmuş ve Nemlioğlu ailesine satılmıştır. Bina 20. yüzyılın ikinci çeyreğinde kamulaştırılmıştır. Konağın bodrum katında arkeolojik eserler, birinci kat etnografik eserler ve asma kat ise idari bölüm için ayrılmış durumda.
Neden gitmeliyim? Trabzon’a dair arkeolojik eserler ve etnografik eserleri incelemek için Trabzon Müzesi, mutlaka görülmesi gereken yerler arasında bulunmaktadır.
- Adres: Gazipaşa, Zeytinlik Cd. No:7, 61030 Trabzon Merkez/Trabzon
- Telefon: (0462) 326 07 48
- Ziyaret saatleri: Her gün 09.00-19.00 ancak kış aylarında 18.00’da kapanmaktadır.
- Giriş ücreti: Normal 5₺. Öğrenci, öğretmene ve 65 yaş üstü ücretsiz
- Yol tarifi al >
13. Ayasofya Müzesi
Burası neresi? Esasında Aziz Sofia Kilisesi olan yapı, İmparatorluk döneminde 1. Manuel Komnenos tarafından 13. yüzyılın ortalarında inşa edilmiştir. Yapı üzerinde Komnenoslara ait çeşitli figürleri görmek mümkündür. Yapı 1584 senesinde camiye dönüştürülmüştür. Bina, I. Dünya Savaşı sırasında Ruslar tarafından silah deposu ve askeri revir olarak da değerlendirilmiştir. Savaşın ardından bina, tekrar cami olarak kullanılmıştır. Tarihler 1964 senesini gösterdiğinde restore edilen yapı, müzeye dönüştürülmüştür. Yapıda 2013 senesinde kılınan Cuma namazının ardından ise burası için bir müze değil, cami olduğunu söylemek daha doğru olacaktır.
- Adres: Fatih Mahallesi, Trabzon
- Ziyaret saatleri: Her gün 09.00-19.00
- Giriş ücreti: Ücretsiz
- Yol tarifi al >
14. Trabzon Tarih Müzesi
Burası neresi? Ortahisar Belediyesi tarafından hayata geçirilen Trabzon Tarih Müzesi, 2016 yılında ziyarete açılmıştır. Müze, Kanuni’nin doğduğu evin bulunduğu sokaktaki tarihi bir ev olan Hafza Sultan Konağı’nda bulunmaktadır. Müzede Trabzonla ilgili kartpostallar, şehri ziyaret edenlere ait gravürler, çeşitli yazışmalara ait resmi evraklar ve kurtuluş mücadelesine dair evraklar sergilenmektedir. Müzenin arşivinde toplamda 7800 belge ve 2200 fotoğraf ve çok özel etnografik nesneler bulunmaktadır. Müzede aynı zamanda sanatçı Atilla Alp Bölükbaşı’nın bağışlamış olduğu arşivi de yer almaktadır.
Neden gitmeliyim? Müzecilik konusunda büyük eksikleri bulunan Trabzon’un tarihi hakkında çok önemli belgeleri bünyesinde barındırması nedeniyle Trabzon Tarih Müzesi, şehrin görülmesi gereken en önemli müzelerinden biridir.
- Adres: Ortahisar, 8, Sarayatik Cami Sk., 61030 Trabzon Merkez
- Telefon: (0462) 321 90 58
- Ziyaret saatleri: Her gün 09.00-17.00
- Giriş ücreti: 1₺
- Yol tarifi al >
15. Trabzon Şehir Müzesi
Burası neresi? Trabzon Şehir Müzesi, 1963 senesinde Merkez Bankası olarak kullanılmış bir binada ziyaretçilerini ağırlamaktadır. Daha sonra Tevfik Serdar Kültür Merkezi olarak kullanılan bina 2017 yılında Şehir Müzesi olarak isimlendirilmiştir. 3 kat olarak planlanan müze, şehrin merkezi bir noktasında bulunmaktadır.
Neden gitmeliyim? Trabzon’u yakından tanımak isteyen ziyaretçiler, müze içinde şehrin etnografik ve kültürel değerleri hakkında birçok objeyi görme fırsatı yakalamaktadır. Müzenin bodrum katında Trabzon’un ticari yaşamı, giriş katında gelinlikler ve Trabzon’un tarihi, 1. katta ise Trabzon’un yöresel kıyafetleri, mutfak kültürü gibi konularda nesneleri inceleyebilirsiniz.
- Adres: Kemerkaya, Kahramanmaraş Cd. No:14, 61200 Ortahisar/Trabzon
- Telefon: (0462) 323 23 03
- Ziyaret saatleri: Pazartesi günleri dışında her gün 09.00-19.00
- Giriş ücreti: Normal 7,5₺, Öğrenci 5₺
- Web sitesi
- Yol tarifi al >
Köprüler
16. Zağnos Köprüsü
Burası neresi? Orta Hisar ve Atapark arasında bir bağlantı noktası olan Zağnos Köprüsü’nün Roma dönemi eserlerinden olduğu düşünülmektedir. Zamanla tahrip olan yapının 15. yüzyılda Zağnos Mehmet Paşa tarafından tadilattan geçirildiği bilinmektedir. Bu da köprüde hem Roma ve Bizans hem de Osmanlı esintilerinin görünmesini sağlamıştır. Köprü, günümüzde hala taşıtlar ve yayalar tarafından yoğun olarak kullanılan, ulaşımın önemli bir parçası olarak görev yapmaktadır.
Neden gitmeliyim? Zağnos Köprüsü, Trabzon’un önemli tarihi yapılarından biri olduğu için Trabzon gezisi planlayanların mutlaka görmesi gereken yerler arasında bulunmaktadır.
- Adres: Ortahisar, Trabzon
- Yol tarifi al >
Trabzon’un mutlaka görülmesi gereken tarihi yerleri listemize ek tavsiye gezi noktalarını aşağıda yer alan yorumlar bölümünden bize iletebilir, yazımızı geliştirmemizde yardımcı olabilirsiniz.