Çağlar öncesine dayanan Tiflis tarihi içinde keyifli bir keşfe çıkmak mı istiyorsunuz? O halde sizi Tiflis’in etkileyici geçmişi hakkında bilgi edinebileceğiniz Tiflis tarihi yerler listemizi incelemeye davet ediyoruz…
Tiflis tarihi yerler hakkında; Tiflis, Avrupa’nın en eski başkentlerinden biridir. Kentin adı ilk olarak 4. yüzyıldan kalma Gürcü kitaplarında görülmektedir. O zaman şehir bir başkent değil, müstahkem bir yerleşim yeriydi. Şehrin uygun coğrafi konumu gelişmesine katkıda bulunmuş ve onu Avrupa ile Asya arasında çok önemli bir merkez konumuna getirmiştir.
16. asırdan uzun bir tarihe sahip olan Tiflis, Gürcü kimliğinin en önemli merkezi olmuştur ve ülkedeki bütün Gürcüleri cezbeden bir başkenttir. Şehir sadece Gürcüler tarafından değil pek çok düşman tarafından da cazip bir nokta olarak görülmüş ve pek çok defa tehdit edilmiş ancak tehditlere karşı şehir başarılı bir şekilde savunulmuştur.
19. yüzyılın başında Tiflis, İmparatorluk Rusya’sının bir parçası olmuş ve şehir pek çok Avrupa tarzında bina inşa edilmiştir. Böylece Tiflis Art Nouveau tarzındaki binalarıyla diğer Avrupa şehirlerine benzemeye başlamıştır. 26 Mayıs 1918’de bağımsız Gürcistan’ın başkenti olan şehir, hükumetin kaçmasıyla birlikte Bolşeviklerin Kızıl Ordusu’nun Tiflis’i işgal etmesiyle Sovyet Gürcistan’ın başkenti olmuş ve 70 yıl boyunca bu şekilde devam etmiştir. 1991 yılında ise gerçekleştirilen referandumla Gürcistan bağımsızlığını kazanmış ve Tiflis, bağımsız Gürcistan’ın başkenti olmuştur.
Tiflis’in en ünlüleri; Eski Kent (Altstadt) bölgesi Tiflis’in en meşhur tarihi yerleri arasında bulunuyor. Tiflis’in en eski kilisesi olarak kabul edilen Anchiskhati Kilisesi de Tiflis’te görülmesi gereken ünlü tarihi yerler arasındadır.
Tiflis gezi tavsiyesi; Tiflis’e geldiğinizde mutlaka Eski Kent bölgesi için geniş bir zaman dilimi ayırmanızı öneriyoruz. Geleneksel bir Gürcü spasını denemeyi de ihmal etmeyin. Gürcistan’ın vizesiz, sadece kimlikle gidilebilen bir ülke olması ise Türk ziyaretçiler için büyük bir avantaj. Kimlik kartıyla girişlerde yeni çipli kimliklerden olması gerektiğini belirtelim.
Şehir, özellikle Temmuz-Ağustos aylarında çok sıcak olduğu için gezinizi bu zamanlara denk getirmemeniz sizin için faydalı olacaktır. Tiflis, görece diğer Avrupa şehirlerine göre daha uygun olduğu için bütçesi müsait olmayanlar için yurt dışında gidilebilecek en ideal yerlerden biri ve burada 2-3 günlük bir gezi planı yapmanız sizin için yeterli olacaktır. Son olarak ülkede para birimi olarak Gürcistan Larisi kullanılıyor ve 1 GEL 2021 yılı itibariyle yaklaşık olarak 4,5 Türk Lirası’na karşılık geliyor. Şehirdeki musluklardan su içilebildiği için yanınızda şişe getirmeniz durumunda musluklardan su doldurarak masraf kalemlerinizi azaltabilirsiniz.
Listemize geçmeden önce belki bu yazımızı incelemek istersiniz: Tiflis’te ne yenir? Ne içilir?
Müzekart; Tiflis’te kullanabileceğiniz bir müzekart bulunmadığı için ücretli olan noktalara girişte gerekli olan ücreti ödemeniz gerekiyor.
Burası neresi? Narikala Kalesi, günümüzde turistler tarafından Tiflis’in en çok ziyaret edilen yerleri arasında bulunuyor. Bu nedenle Tiflis’e gelenler için özellikle geceleri muhteşem görünen bu tarihi görmek bir zorunluluktur. Heybetiyle Tiflis’in dört bir yanından dikkat çeken kale, Tiflis’in neredeyse her yerinden görülebilir. Tiflis’in savunmasında önemli bir rol oynamış olan kale, şehrin en güzel panoramik manzaralarını sunuyor.
Kaleye zaman zaman “Rakip Kalesi” anlamına gelen Shuris-tsikhe denmektedir. Kalenin duvarları çeşitli dönemlerden kalmadır ve bu kalıntıların en eskisi bir Pers kalesi olduğu 4. yüzyıldan kalmadır. Mevcut surların çoğu ise, sarayı surların içinde olan Arap hükümdarlar tarafından 8. yüzyılda inşa edilmiştir. Yapı, Gürcü kaynaklarında “Ana Kale” olarak geçmektedir. 1827’de kale içinde depolanmış olan Rus mühimmatları patlayınca duvarları büyük ölçüde sağlam kalmasına rağmen kalenin içi bir harabeye dönüşmüştür.
Neden gitmeliyim? Narikala Kalesi, Tiflis’in mutlaka görülmesi gereken tarihi yerleri arasındadır ve bu kaleyi görmeden şehirden ayrılırsanız, kendinizi Tiflis’e hiç gelmemiş sayabilirsiniz. Hem gece hem de gündüz kalenin sunduğu muhteşem manzaranın keyfini mutlaka sürmelisiniz.
Kaçırmayın! Burada görülmesi gereken en önemli manzaralardan biri ise kale eteklerinde bulunan Botanik Bahçesi‘dir. 161 hektarlık alanı kaplayan bahçede 4.500’den fazla bitkiden oluşan muazzam koleksiyon da kaleye gelenler tarafından mutlaka görülmesi gereken güzellikler arasında bulunuyor. Aynı zamanda tepede bulunan St. Nicholas Kilisesi, iç kısmındaki hem İncil’den hem de Gürcistan tarihinden sahneleri gösteren freskleri nedeniyle kaçırılmaması gereken tarihi eserler arasında yer almaktadır.
Burası neresi? Modern bir katedral olan Sameba Katedrali, 1995-2004 yılları arasında mimar Archil Mindiashvili‘nin projesiyle inşa edilmiştir. Elia Tepesi’ne konumlandırılan bu heybetli kilise, sadece Tiflis kiliseleri içinde değil, Gürcistan kiliseleri içinde de en büyüğü olma özelliğini taşımaktadır.
Katedralin inşa fikri 1989 yılında Mesih’in doğumunun 2000. yıldönümü nedeniyle ortaya çıkmıştır. Kilisenin temelinde Ürdün Nehri’nden ve Sion Dağı’ndan gelen kayalar ve Kudüs’ten gelen toprak kullanılmıştır. Tapınağın inşası büyük oranda özel bağışlar sayesinde gerçekleşmiştir. Kilisenin, daha önce bir Ermeni mezarlığı olan bir noktaya yapıldığı yönündeki tartışmalar devam etmektedir.
Kilisenin mimari özellikleri incelendiğinde sekiz payanda üzerinde oturtulmuş bir kubbe göze çarpmaktadır. Batı cephesinde ise üç nefli bir türbe yer almaktadır. Katedralin güney ve kuzey kısmında oldukça karmaşık bir mimari bulunmaktadır. Katedralin dört cephesinde de çeşitli oyma sıralar ve kemerler bulunmaktadır. Kutsal Üçlü Kilisesi’nin uzunluğu 70 metre ve genişliği 64 metredir.
Neden gitmeliyim? Ülkenin en büyük kubbeli kilisesi olan Kutsal Üçlü Kilisesi, yapım tarihi itibariyle çok köklü bir geçmişe sahip olmasa bile şimdiden Tiflis’in en önemli simge tarihi yerleri arasındaki yerini almayı başarmıştır ve bu nedenle görülmeye değer noktalardan biridir.
Burası neresi? Aziz George’nin Kaşveti Kilisesi, şehrin en işlek noktalarından birinde, Rustaveli Caddesi üzerinde yer almaktadır. Parlamento binasının karşısında bulunan kilise, bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Merkezi konumu ile burası, ziyaretçiler için Tiflis’te kaçırılmaması gereken tarihi yerler arasında bulunuyor. Yapı, 1753 senesinde Amilakhvari ailesinin isteğiyle tuğladan yapılmış bir kilisenin yerine inşa edilmiştir.
Kashvet Kilisesi’nin tasarımı Ortaçağ yapısı olan Samtavisi Kilisesi’ne dayanmaktadır ve kilisenin mimarı Leopold Bilfeldt isimli bir mimardır. Kilise, 1904 ile 1910 yılları arasında inşa edilmiştir. İnşaat maddi açıdan Gürcistan’ın burjuva kesimi tarafından finanse edilmiştir. Kilise, oldukça süslü bir yapıya sahiptir ve kilise içindeki freskler 1947 senesinde Gürcü ressam Lado Gudiashvili tarafından boyanmıştır. Kilise, 1920 yılında Sovyet hükumeti tarafından kapatılsa da yıkılmaktan kurtulmuştur.
Neden gitmeliyim? Kashveti Kilisesi, geçmişi 6. yüzyıla dayanması nedeniyle şehrin en eski kiliselerinden biridir ve süslü mimarisi ile ziyaretçiler tarafından hayran kalınan bir tarihi eserdir. Bu nedenle bu güzel kiliseyi görmenizi tavsiye ediyoruz.
Kashveti Kilisesi efsanesi: Kilisenin ismi Gürcüce “kva” yani “taş” ve “shva” yani “doğurmak” kelimelerinden türetilmiştir. Efsaneye göre 6. yüzyılın önde gelen keşişlerinden 13 Asurlu Baba’dan biri olan Garejalı David Tiflis’li bir kadın tarafından onu hamile bırakmakla suçlanmıştır. David, kadının bir taş doğurduğunda ona atılan iftiranın kanıtlanacağı şeklinde kehanette bulunmuş ve kadın taş doğurunca David’in vaaz verdiği bu kilise bu isimle anılmaya başlamıştır.
Burası neresi? Gürcü mimarisinin tipik bir örneği olarak çapraz kubbeli bir şekilde inşa edilen tapınak, Tiflis’e 16 kilometre mesafede, Didgori semtindeki Kveseti köyünde bulunmaktadır. Geleneksel Gürcü beylerinin mezarı olarak kullanılmış manastır içinde Kraliçe Tamar, Kraliçe Tamar’ın oğlu Lacha ve Tamar’ın babası 3. George’u tasvir eden freskler korunmaktadır.
Manastır iki kiliseden oluşmaktadır. Aziz George’nin küçük bazilikası 1196 yılında, ana tapınak olan Meryem Ana Kilisesi ise 17-18. yüzyıllarda inşa edilmiştir. Yüzyıllar boyunca kaybolmuş olan bu manastır kompleksi, avlanma esnasında şans eseri keşfedilmiştir.
Tapınak, 20. yüzyılın başlarında restore edilmiştir. Gürcü Ortodoks Kilisesi tarafından aziz olarak ilan edilmiş olan Gürcü rahipler Peder Giorgi ve Peder Ioane 20. yüzyılda manastırın görevlileri olarak atanmış, burada ibadet ve hizmet etmiştir. Her iki baba da öldükten sonra manastıra gömülmüştür.
Neden gitmeliyim? Sahip olduğu duvar resimlerinin yanı sıra çeşitli ikonların da bulunduğu kilise tarihi açıdan çok önemlidir. Aynı zamanda muhteşem bir doğa manzarasına sahip bir ortamda bulunuyor olması ziyaretçilerin doğayla iç içe keyifli bir ziyaret gerçekleştirmesine olanak tanıyor. Manastır kompleksine ulaşım inişli çıkışlı ve yorucu olabildiği için dikkatli olmanızda fayda var ve ortalama en az yarım günlük bir gezi planı yapmanız gerekmektedir. Ulaşım için şehir otobüslerini tercih edebilirsiniz.
Burası neresi? Metekhi, Mtkvari nehrinin sol tarafında bir kayalık üzerinde kurulmuş Tiflis’in antik kentleri içinde önemli bir antik yerleşim yeridir. Metekhi Kilisesi ise buradaki en önemli tarihi eser konumundadır. Kum renkli katedral, 13. yüzyılda, Moğollar tarafından tahrip edilmiş bir kilisenin kopyası olarak inşa edilmiştir. Kilisenin yanında bir de at üzerinde duran Kral Vakhtang 1. Gorgasali’nin heykeli yer almaktadır ve ilk kilise 5. yüzyılda bu kral tarafından bir kaleyle birlikte inşa edilmiştir.
19. yüzyılda Rus kontrolüne giren Metekhi, dini amacını kaybetmiş ve Ruslar tarafından bir kışla inşa edilerek askeri amaçla kullanılmıştır. 1980’li yıllarda Yerel Komünist rejimin muhalefet etmesine karşın gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarının ardından kilise yeniden ibadete açılmıştır.
Kilise, çapraz kubbe tarzında inşa edilmiştir ve bu tarz Orta Çağ zamanında kiliselerde en yaygın olan tarzdı. Kiliseyi nehrin diğer yakasına bağlayan Metekhi Köprüsü de burayı önemli kılan bir detaydır ve Tiflis’te inşa edilen ilk köprü olma özelliğine sahiptir. Köprü, ilk olarak 1821’de ahşap olarak yapılmış ve daha sonra 1870’de metal olarak yenilenmiştir. Mevcut köprü ise 1950’li yıllarda inşa edilmiştir.
Neden gitmeliyim? Bir uçurum kenarındaki konumu nedeniyle kısmen Tiflis’teki en bilinen kilise olan Metekhali Kilisesi, yanındaki at üzerindeki heykeli ile özellikle akşam saatlerindeki ışıklandırma ile muhteşem bir görsel şölen sunmaktadır.
Burası neresi? Geçmişi 6. yüzyıla kadar uzanan Sioni Katedrali, 13. yüzyılda yenilenmiş ve günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Katedral binası, tarih boyunca çeşitli istilalar nedeniyle birkaç defa yeniden inşa edilmiştir. Oldukça tarihi öneme sahip olan Sioni Katedrali, “Tiflis’in tarihi yerleri nerelerdir?” sorusunun ilk akla gelen cevaplarından biridir.
Katedralin adı Kudüs’te bulunan kutsal bir dağdan gelmektedir. Gürcü Ortodoks Kilisesi’nin en önemli simgelerinden olan Aziz Nino’nun haçı da buradadır. Tapınak aynı zamanda Garejalı Aziz David tarafından Kudüs’ten getirilmiş olan mucizevi zerafet taşına da ev sahipliği yaptığı için ayrı bir öneme sahiptir.
Neden gitmeliyim? Tüm dikkatleri üzerine çeken merkezi devasa bir avizeye sahip olan katedral, her santimini kaplayan freskler ile görenleri hayrete düşürecek bir güzelliğe sahiptir.
Burası neresi? Anchiskhati Katedrali, Tiflis’in en eski yerleşim yerlerinden birinde yer almaktadır. Tarihi 6. yüzyıla kadar uzanan kilise Kral Gorgasali’nin oğlu Dachi tarafından inşa edilmiştir. Üç nefli bir yapı olan bazilika, Tiflis’teki en eski kilise binası olarak kabul edilmektedir. Yapıldığı dönemde, kilise dini ve kültürel yaşam anlamında bir merkez görevi görmekteydi. Pek çok Gürcü prens de burada yetişmiştir.
1755 senesinde Kral 2. Ereke’nin isteği ile laik bir okul ve ilahiyat okulu kurulmuştur. Burada birçok bilim dalıyla ilgili eğitimler verilmiştir. Tapınağın batı kısmında ise aynı zamanda kapı olan bir çan kulesi bulunuyor. Tuğladan yapılmış olan bu çan kulesi, kübik hacimlidir. Girişin iki yanında iki katta dekoratif nişler vardır. İkinci katta küçük depolar bulunmaktadır.
15. ve 17. yüzyıllar arasında ciddi saldırılarla hasar gören kiliseye, 19. yüzyılda bir kubbe eklenmiş ve kilisenin görünümü ciddi şekilde değişikliğe uğramıştır. Sovyet döneminde dini törenlere müsaade edilmemesi nedeniyle bina, çeşitli el sanatlarının icra edilmesi amacıyla değerlendirilmiş, 1991 senesinde Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından restore edilerek yeniden ibadete açılmıştır.
Neden gitmeliyim? Birçok kez hasar gören ve yeniden inşa edilmek zorunda kalınan Anchiskhati Katedrali, Tiflis’teki en önemli kültürel ve dini yapılardan biri olması nedeniyle Tiflis’te görülmesi gereken tarihi yerler arasında bulunuyor. Katedral, Gürcistan’ın en eski kiliselerinde biri olarak kabul edildiği için de ayrı bir öneme sahiptir.
Burası neresi? Kote Abhazya Caddesi üzerinde bulunan Tiflis Büyük Sinagogu, 1895-1910 yılları arasında inşa edilmiştir. Sinagogun inşasındaki eklektik tarz, onu çevresindeki diğer binalardan farklı kılmaktadır. 19. yüzyılda buraya Akhaltsikhe’den göç eden Yahudi halkına atıfta bulunularak “Akhaltsikhe Halkının Sinagogu” olarak da adlandırılmaktadır. Sinagog 2011-2012 yıllarında önemli bir restorasyondan geçmiştir.
Dikdörtgen planlı sinagog kırmızı tuğladan yapılmıştır. Engebeli bir arazide yapılmış olan sinagog zeminle birlikte 3 katlı bir yapıdadır ve 24,5 metre uzunluğa, 15 metre genişliğe ve 14 metre yüksekliğe sahiptir. Oldukça renkli bir yapı olan sinagogun iç kısmı altın işlemeli muhteşem desenlerle doludur. Başta Davut yıldızı ile süslenmiş ana kapı olmak üzere ziyaretçileri pek çok etkileyici detay bekliyor.
Neden gitmeliyim? Sade bir yapıda inşa edilmiş olan Büyük Sinagog, buna karşın açık maviye boyanmış, çiçek detayları ve İbranice dualarla bezenmiş duvarları ile oldukça güzel bir sinagogdur. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Gürcistan’daki Yahudilerin büyük bir kısmı İsrail‘e döndüğünden Büyük Sinagog, muhteşem iç güzelliğinin yanı sıra Tiflis’in tarihi açısından da görülmeyi hak eden ibadethanelerden biridir.
Burası neresi? Daha önce Kral Rustom’un sarayının olduğu bir yerde bu sarayın kalıntılarının üzerine 1809 yılında inşası başlamıştır. Bina birçok kez yeniden inşa edilmek zorunda kalsa da cephesindeki klasik motifler hala görülebilmektedir.
Gürcistan Ortodoks Kilisesi, politik ve dini açıdan Gürcistan’ın en saygı gören kurumlarından biridir ve dünyadaki en eski Hristiyan topluluklarından biri olması nedeniyle dünya genelinde büyük bir saygı ve sevgi gösterilmektedir.
Neden gitmeliyim? Gürcistan’ın en prestijli dini yapılarından olması nedeniyle Gürcistan Patrikhanesi’ne mutlaka zaman ayırmanızı tavsiye ediyoruz.
Burası neresi? “Gürcistan Annesi” olarak da bilinen Kartlis Deda isimli bu heykel, 1958 senesinde alüminyumdan dikilmiştir. Toplamda 20 metrelik bu heykel, Gürcü sanatçı Elguja Amasukeli tarafından tasarlanmıştır. Sololaki Tepesi’nde yer alan bu güçlü kadın heykelinin bir elindeki şarap Gürcü misafirperverliğini, diğer elindeki kılıç ise devletin verdiği özgürlük mücadelesini temsil ediyor.
Neden gitmeliyim? Geleneksel Gürcü elbisesi giymiş bir Gürcü kadının heykeli olan Kartlis Deda, Gürcistan için önemli simgelerden biridir ve yaklaşık 70 yıllık geçmişi ile önemli bir tarihi eser niteliği taşımaktadır. Heykeli anlamlı kılan bir diğer önemli unsur ise Tiflis’in kuruluşunun 1500. yıldönümü nedeniyle dikilmiş olmasıdır.
Burası neresi? Heykeltıraş Zurab Konstantines dze Tsereteli tarafından tasarlanıp hayata geçirilen anıt, 30 metre yüksekliğindeki kulelerden oluşan çarpıcı bir eserdir. Anıt, 1980 yılında yapılmıştır ve hala tamamlanabilmiş değildir. İlk bakışta bile heykelin büyüklüğü insanı kendisine hayran bırakıyor ve anıtı detaylı incelemeye başladığınızda ise mitolojinin ve efsanelerinin dünyasında keyifli bir yolculuğa çıkıyorsunuz.
Sütunlarda genellikle İsa, krallar ve kraliçeler tasvir edilmektedir. Taş sütunlardan yapılmış anıtta Tanrı ile ilişkili özel günler, Mesih’in yaşamı gibi özellikle dini unsurlara yönelik çizimler göze çarpmaktadır ve bu özellikleri ile burası, Tiflis’in gizli mücevherlerinden biridir.
Neden gitmeliyim? Benzersiz bir anıt olan Chronicle of Georgia, üzerindeki tasvirlerle gerçekten görülmeye değer önemli bir eserdir. Burası aynı zamanda ziyaretçilerine sunduğu muhteşem manzara ile de etkileyici bir noktadır.
Kaçırmayın! Anıtın yanında bir de küçük bir Gürcü Ortodoks kilisesi yer almaktadır ve ziyaretiniz sırasında bu kiliseyi de görmeyi ihmal etmeyin.
Burası neresi? Şehir Belediye Müzesi olarak 1910 senesinde kurulan Tiflis Tarih Müzesi, yakın bir zamanda ünlü Gürcü şair Ioseb Grishashvili’nin adını almıştır. Müze, 1984 senesinde restore edilmiş bir kervansaraya taşınmıştır ve şehrin İpek Yolu’nun güvenliğini sağladığı bir nokta olarak tarihi rolünü simgelemektedir.
Müzede bulunan 50 binden fazla eserle MÖ 4. yüzyıldan günümüze Tiflis’in tarihini yansıtmaktadır. Müzede bulunan eserler arasında arkeolojik, etnografik, sanatsal ve çeşitli belgelere dayalı nesneler yer almaktadır. Çeşitli silahlar, seramikler, çiniler, müzik aletleri, giysiler ve çeşitli ev aksesuarları koleksiyonda görülebilecek başlıca eserlerdendir. Müzede 1986 yılından bu yana tarihi eserler yanında çağdaş resim ve heykel gibi çeşitli sergiler de gerçekleştirilmektedir.
Neden gitmeliyim? Tiflis’in geçmişiyle ilgili bir gezi planlıyorsanız Tiflis tarihi yerler listenize mutlaka bu önemli ve köklü müzeyi dahil etmelisiniz.
Burası neresi? 1963 yılında açılan Gürcü Tıp Tarihi Müzesi, ülkedeki bu konudaki ilk müze olma özelliğini taşımaktadır. Müzenin 19 binden fazla nesneden oluşan benzersiz koleksiyonu Gürcü tıp tarihinin genişliğini ve zenginliğini incelemek ve gelişimini gözlemlemek adına çok önemli bir fırsattır.
Neden gitmeliyim? Gürcistan’ın tıp tarihine bir bakış sunan müze, bu anlamdaki geniş koleksiyonu ile Tiflis müzeleri arasında mutlaka listenize dahil etmeniz gereken yerlerden biridir.
Burası neresi? Anıt müze, Gürcistan’ın en önemli ulusal kahramanlarından ve halk figürlerinden olan Merab Kostava’nın anısına, yaşadığı evde bulunmaktadır. Kendisi birçok baskı ve sürgüne rağmen bağımsızlık mücadelesinden vazgeçmemiş ve ülkenin efsane isimlerinden biri haline gelmiştir.
Evde kendisine ait müzik koleksiyonu, el yazması eserleri, özel eşyalar, fotoğraflar, gramofon kayıtları ve gazete yayınlarına dair nesneleri görebileceksiniz. Müzede aynı zamanda çeşitli eğitim programları da uygulanmaktadır. Müze, 1991 senesinde ziyarete açılmıştır.
Neden gitmeliyim? Müze ve müzede bulunan önemli nesneler, Gürcistan’ın yakın tarihini önemli ölçüde değiştirmiş olan Merab Kostava hakkında bilgi sahibi olmanıza olanak tanıyacaktır.
Burası neresi? Özel bir müze olarak hizmet veren Gürcistan Güzel Sanatlar Müzesi, 2018 yılında ziyarete açılmıştır. Rustaveli Caddesi üzerinde bulunan müzede kurucuları Gia Jokhtaberidze ve Manana Shevardnadze’ye ait, 100’den fazla sanatçıdan yaklaşık 3.500 eser içeren çok özel bir aile koleksiyonu sergilenmektedir.
Müzede toplamda 7.000 metrekarelik bir sergi alanı ve 6.000 metrekarelik devasa bir de deposu bulunuyor. Müze toplamda 3 kata yayılmıştır ve üst kattan başlayan bir ziyaret önerilmektedir. Müze aynı zamanda 120 kişilik bir konferans salonuna ve 300 metrekarelik bir geçici sergi alanına sahip. Müze, Gürcistan çağdaş güzel sanatlarını tanıtmak, sanatçıların ilham alması ve sanatçıların çalışmalar yürütmesini sağlamak amacıyla tasarlanmıştır.
Neden gitmeliyim? Tam bir kompleks yapı olan müze içinde sergilerin yanı sıra Museum Cafe ve Museum Shop gibi keyifli noktalarla restoranlar, yüzme havuzu, fitness salonu ve butikler gibi çok çeşitli yerler de ziyaretçiler için müze tecrübesini bambaşka bir boyuta taşımayı vadediyor.
Burası neresi? Özgürlük Meydanı, Tiflis’in ana meydanıdır ve Tiflis’in en popüler ve kalabalık yerlerinden biridir. Meydanı ziyaret ettiğinizde 19. ve 20. yüzyılın büyüleyici mimarisini inceleme fırsatı bulacaksınız. Oteller, mağazalar, bankalar, müzeler gibi Tiflis’te ihtiyacınız olabilecek birçok nokta bu meydan etrafında bulunuyor. Meydanın ortasında ise Zurab Tsereteli tarafından yaratılmış olan Aziz George Anıtı bulunuyor. 27 ton ağırlığındaki ve 9 metre yüksekliğindeki anıt, 23 Kasım 2006 tarihinde dikilmiştir.
Meydan, 1801 yılına kadar Tiflis’in bir banliyösüydü ve Garetubani olarak adlandırıldı. Şehrin adı 1917 senesinde “Özgürlük Meydanı” olarak değiştirildi. Daha sonra birkaç ismi değişse de tekrar Özgürlük Meydanı ismini almıştır. Meydan, 1991-1992 yılları arasında gerçekleşen “Tiflis Savaşı” sırasında büyük oranda yok olmuş ve 2000’li yılların başında yeniden canlandırılmıştır. Burası aynı zamanda Puşkin Meydanı olarak da isimlendiriliyor. Gürcü Sanat Müzesi, Gürcistan Ulusal Müzesi, Rustaveli Sineması da meydan çevresinde yer alıyor.
Neden gitmeliyim? Özgürlük Meydanı, “Tiflis’in tarihi yerleri nerelerdir” sorusunun ilk akla gelen cevaplarından biridir. Burası sahip olduğu tarihi doku ile ziyaretçilerine Tiflis’in en güzel noktalarını görme fırsatı sunmaktadır. Meydandan Tiflis’in eski semtlerine kolayca ulaşabilir ve Tiflis’in en önemli tarihi yerleri arasında kısa bir yürüyüşle geçiş yapabilirsiniz.
Burası neresi? Tiflis’teki en popüler buluşma noktalarından olan Orbeliani Meydanı, Atoneli, Tabukashvili, Purtseladze ve Vekua caddeleri arasında yer almaktadır. Meydanda küçük ama güzel bir bahçe bulunuyor, ortasında da keyifli bir çeşme yer alıyor. Burası özellikle kurulan çiçek pazarı ile ünlüdür. Mimari açıdan ise şehrin geneline hakim olan 19. ve 20. yüzyıl mimari unsurlarını bu meydanın çevresinde de görmek mümkün olabiliyor.
Tiflis’in tarihi kokusunu hissedebildiğiniz meydan, 2019 senesinde gerçekleştirilen restorasyon ile gerek yerli halk için, gerekse de turistler için çok daha ilgi çekici bir yer haline getirilmiştir. Pek çok kültürel mirasa ev sahipliği yapan meydanda, Trinity Kilisesi de bulunmaktadır ve bu kilise özellikle 19. yüzyılda şehrin en önemli dini merkezlerinden biri olmuştur.
Neden gitmeliyim? Orbeliani Meydanı, Tiflis’in önemli tarihi yerleri arasında bulunan önemli duraklara ev sahipliği yapmasının yanı sıra birçok kafe ve restoran ile ziyaretçiler için çok güzel bir dinlenme yeri olarak hizmet vermektedir. Yenilenmiş haliyle Orbeliani Meydanı, şehrin en ilginç yerlerinden biri olmuştur ve pek çok insanı kendisine çekmektedir.
Burası neresi? Tiflis’in ana caddelerinden olan Rustaveli Bulvarı, Özgürlük Meydanı’ndan başlayarak Kostava Caddesi’ne bağlanır. Caddenin adı, Ortaçağ’ın en önemli Gürcü şairlerinden olan Shota Rustaveli’den gelmektedir. Her daim kalabalık olan cadde, birçok kamu kuruluşuna, kafe ve restorana, mağazalara, çeşitli kültürel anıtlara ve otellere ev sahipliği yapmaktadır.
Bulvarın tarihi 19. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır. Sokakta inşaat çalışmaları 1810 yılında yoğun olarak başlamıştır. 1830’lu yıllarda arazi araştırmacısı olan Tovarnitsky tarafından gerçekleştirilen topografik çalışmalara uygun bir şekilde cadde planlandı. 19. yüzyılın sonlarında artık şekillenmiş olan cadde, ilk olarak Kafkasya Başkomutanı Yevgeny Golovin’in adıyla anılmış, 1918’de Gürcistan’ın bağımsızlığının ardından şairin ismiyle onurlandırılmıştır.
Neden gitmeliyim? Rustaveli Bulvarı, Tiflis’teki en eski bulvarlardan biridir. Burası gerek tarihsel açıdan gerekse sahip olduğu kafe, restoran, mağaza, kültürel alanlar gibi imkanları ile ziyaretçilerin yoğun ilgisini çekmektedir ve bu nedenle burası şehrin en kalabalık bölgelerinden biridir.
Burası neresi? 19. ve 20. yüzyıl mimarisinin yoğun bir şekilde hissedildiği cadde, Tiflis’in en ilginç ve gezmesi keyif veren caddelerinden biridir. Caddede özellikle tiyatro sevenler için birçok tiyatro topluluğu yer almaktadır. Sinema Tarihi Müzesi de gene bu caddede yer almaktadır. 19. yüzyıldan kalma Ermeni Meryem Ana Kilisesi’ni de burada bulabilirsiniz. Arto Garden ise özellikle sıcak havalarda serin bir dinlenme molası vermek için çok idealdir.
18. yüzyılda caddenin bulunduğu yerde bir köy bulunmaktaydı. 1817’de Alman sömürgeciler köyün kuzeyine yerleşmiş ve burada yeni bir yerleşim yeri meydana getirmiştir. 1844-1854 yılları arasında Tiflis’in Kafkasya Veliaht Prensi Mikheil Vorontsov tarafından yönetildiği sırada köy, Tiflis’in bir parçası olmuş ve burada cadde inşaatı başlamıştır.
İlk olarak Veliaht Prens’in adını alan cadde, 1918’de Rus Marksist Giorgi Plekhanov’un ölümü ile Plekhanov Bulvarı olarak adlandırılmıştır. 2010 tarihinde şimdiki adını alan bulvar, 2010 yılında restore edilerek modern ve tarihi unsurların bir arada bulunduğu keyifli bir nokta haline getirilmiştir.
Neden gitmeliyim? Burası zaman geçirmek ve tarihi binaları incelemek amacıyla her ziyaretçilerinin Tiflis tarihi yerler listesinde bulunması gereken önemli yürüyüş rotalarından biridir.
Burası neresi? Tiflis’in yüzyıllara dayanan seçkin binaları arasında, surların geçtiği yerde bulunan eski Gürcü Kadın Spor Salonu, 19. yüzyılın sonlarında Gotik bir tarzda inşa edilmiştir. O zamanlar kız ve erkek öğrenciler ayrı çalıştığı için çalışma salonları da ayrı tasarlanmaktaydı ve bu bina bu amaçla yapılmış en eski okul binalarından biridir.
Günümüze kadar mistik atmosferini koruyarak gelen spor salonu içinde bir de Lutheran kilisesi bulunmaktaydı. Yapı tarih boyunca farklı amaçlarla kullanılmıştır. Örneğin Birinci ve İkinci Dünya Savaşları esnasında revir olarak değerlendirilmiştir. Okul sahip olduğu tarihi ve kültürel değer sayesinde kültürel miras anıtları arasına alınmıştır.
Neden gitmeliyim? İlk bakışta Hogwarts’ı hatırlatan günümüze kadar korunmayı başarmış bu Neo-Gotik tarzdaki bina, Tiflis’in Sololaki semtindeki mimari mücevherlerden biridir ve kesinlikle keşfetmeniz gerekmektedir. Binanın günümüze kadar özgün mimarisini koruyarak ulaşmasını sağlamak amacıyla ciddi restorasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir ve özellikle güzel korkulukları, ahşap kapıları ve pencereli mermer merdivenleri korunmuştur.
Burası neresi? Rustaveli Caddesi üzerinde görülmesi gereken önemli mimari eserlerden olan Melik Azaryant’ın evi, ünlü bir hayırsever olan Alexander Melik-Azariants’ın isteğiyle mimar Nikolay Obolonskiy tarafından 1912-1915 yılları arasında inşa edilmiştir.
20. yüzyılın başlarında yapılmış olan ev birçok yeniliğin de öncüsü olmuştur. Evin kendi güç kaynağı, su boruları ve özel bir ısıtma sistemi bulunmaktaydı. Ayrıca binaya ait bir sanat galerisi ve egzotik bitkilerin bulunduğu özel bir bahçesi de bulunmaktaydı. Binanın kulesindeki yas çelenkleri ise, evin yapılmasından kısa bir süre ölen 25 yaşındaki hayırseverin kızını hatırlatmaktadır.
Neden gitmeliyim? Tiflis’in en ayırt edici binalarından olan ev, şehrin simge yapılarından biridir ve mutlaka görülmesi gerekmektedir. Eğer Rustaveli Caddesi’nde yürüyüşe çıktıysanız zaten bu muhteşem binayı es geçmenizin bir yolu bulunmuyor ve özellikle Melik-Azaryant’ın hayatına dair bilgisi olanlar için bu evi görmek, bu eşsiz ve sıra dışı insanı hatırlattığı için çok daha anlamlı oluyor.
Burası neresi? Bank of Georgia, abartılı ve gösterişli bir binadır ve Özgürlük Meydanı’na çok yakın bir konumda, Leonidze Caddesi üzerinde yer almaktadır. Bu etkileyici binanın geçmişi 1913 yılına kadar uzanmaktadır ve mimar M. Ogajanov tarafından yapılmıştır.
Sovyet iktidarının kurulmasıyla birlikte binaya da el konmuş ve Devlet Bankası’nın himayesine verilmiştir. 1991 senesinde Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra kısmen zarar görmüş olan bina, restore edilerek eski gösterişli haline kavuşmuştur. İlk yapıldığında 2 kattan oluşan binaya, 1960 yılında bir kat daha eklenmiş ve toplamda 3 katlı bir yapı haline gelmiştir.
Binanın caddeye bakan cephesi oldukça modern ve süslemeli bir şekilde tasarlanmıştır. Ön cephesindeki iki çıplak figür, Plüton ve Merkür’ü simgelemektedir.
Neden gitmeliyim? Gürcü Ulusal Bankası’nın bu tarihi binası, özellikle ön cephesindeki süslemeleri ile Tiflis’in ünlü tarihi mekanları arasında bulunuyor ve Özgürlük Meydanı’na yolunuz düşerse hemen yakında bulunan bu güzel binayı da mutlaka görmenizi tavsiye ediyoruz.
Burası neresi? Eski Tiflis bölgesi, Tiflis’in en tarihi yerleri ile oluşmuş şehrin görülmeye değer önemli bir bölümüdür. Abanotubani, Kala, Avlabari, Sololaki, Vere, Ortachala, Didube, Nadzaladevi gibi önemli antik bölgelerin birleşiminden oluşmaktadır. Bölge, 5. yüzyılda şehrin merkezi konumunda bulunmaktaydı.
Eski Tiflis bölgesini turistler için cazip kılan bir diğer detay ise burada popüler restoranların, kafelerin, gece kulüplerinin ve sanat galerilerinin bulunmasıdır. Eski sokak satıcılarına denk gelebileceğiniz Eski Tiflis bölgesindeki, ahşap oymalı evler ve muhteşem balkonlar bölgedeki etkileyici mimari güzelliği de gözler önüne sermektedir.
Neden gitmeliyim? 2007’den bu yana UNESCO Dünya Mirası için aday gösterilen Eski Tiflis, Tiflis’teki tarihi güzellikleri keşfetmek ve sokaklarında keyifli bir yürüyüş yapmak için değerlendirilmesi gereken bir bölgedir.
Burası neresi? Tiflis’ün ünlü yeraltı hamamlarında kükürt banyolarına gençleştirici bir ziyaret yapmadan Tiflis gezisi tam anlamıyla tamamlanmış olamaz. Bu hamamların neredeyse her noktası muhteşem güzellikteki mavi ve beyaz mozaiklerle kaplanmıştır ve bu özel hamamlar geçmişten günümüze krallar da dahil herkesin rahatlamak için geldiği çok özel ve tarihi bir yer olmuştur.
Abanotubani Hamamları, Orbeliani Hamamı, Kraliyet Hamamı, Kükürt Hamamı, Bakhmaro Hamamı ve 5 No’lu Hamam şeklinde toplam 5 hamamdan oluşan geniş bir komplekstir. Hamamlara daha girmeden yoğun bir sülfür kokusu sizi saracak ve kendinizi çok rahatlamış hissedeceksiniz.
Neden gitmeliyim? Tarihi bir ortamda rahatlatıcı bir kükürt banyosu ile kendinizi şımartarak Tiflis’in meşhur tarihi yerleri arasındaki gezinizi çok daha keyifli bir hale getirebilirsiniz.
Tiflis tarihi yerler listemizin sonuna geldiğinize göre artık şehrin görkemli bir tarihe sahip olduğunu gördünüz demektir. O halde bundan sonra yapılması gereken sırt çantanız hazırlayıp, Tiflis’e doğru yola çıkmak! Tiflis’ten bize selam göndermeyi unutmayın 🙂
Daha kapsamlı bir Tiflis gezisi planlayanlar için şu yazımız da incelenmeli: Tiflis gezilecek yerler
Hamburg Nerede? Hamburg, Avrupa’nın Almanya şehrinde bulunmaktadır. Ülkenin Berlin’den sonra ikinci büyük şehridir. Hamburg Hakkında: Almanya’nın…
İstanbul’un Anadolu yakası Karadeniz kıyısında bulunan Şile, şehir merkezine yaklaşık 80 kilometre uzaklıktadır. İstanbul’un en…
Tiran Nerede? Hangi Ülkede? Tiran, Balkanlar’da bulunan Arnavutluk’un başkenti, aynı zamanda en büyük şehridir. Arnavutluk…
Arnavutluk'un başkenti Tiran'ı ziyaret ettiğinizde, yoğun kargaşa yaşayan bir ülkenin geçmişini ve bugününü keşfedeceksiniz. Gelin…
Bir peri masalı için adeta bir fon gibi duran romantik ve ilham verici bir şehirden…
Napoli nerede? & Hangi ülkede? İtalya Yarımadası'nın batı kıyısında Roma'nın 120 mil güneydoğusunda bulunan Napoli,…