Dünya’daki üç ülkeye sınırı olan tek şehir olan Iğdır, yüzlerce yıl pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış tarihi dokusuyla sevilen kentlerimizden biri… Iğdır’ın tarihi yerleri hakkında hazırladığımız yazımızda şehrin geçmişine yolculuk yapıyoruz.
Iğdır tarihi hakkında; Iğdır’daki yerleşimin ilk olarak MÖ 4000’li yıllarda başladığı tahmin edilmektedir. Şehrin adı ise, 24 boydan biri olan Oğuz Boyu’nun kurucu Oğuz Han’ın torunlarından birinin ismidir ve “iyilik, yiğitlik, büyüklük gibi” anlamlara gelmektedir.
Iğdır’da ilk olarak Hurri topluluğunun hüküm sürdüğü tahmin edilmektedir. MÖ 1300’lü yıllarda bölgede Hitit egemenliği başlamış, Hurriler ise çeşitli topluluklara karışarak asimilize olmuşlardır. Hurrilerden sonra Iğdır ve çevresinde Mitanniler, Asurlular, Kimmerler, Metler, Persler, Sümerliler ve Subailerin hakimiyet kurduğu bilinmektedir.
13. yüzyıla gelindiğinde ise bölgeye gerçekleştirilen Moğol saldırıları, Iğdır ve çevresindeki bütün askeri ve siyasi dengeyi bozmuştur. 16. yüzyıla kadar Moğolların egemenliği altında kalan şehir, bu tarihten itibaren Osmanlıların bir parçası olmuştur. Uzun bir süre de Osmanlı ile İran arasında paylaşılamayan ve gerilimlere neden olan bir şehir olarak varlığını sürdürmüştür.
Osmanlı ile Ruslar arasında çıkan 93 Harbi sonrası şehir 42 yıl boyunca Rusların yönetimine geçmiştir. Bolşevik İhtilali’nin ardından bölgedeki boşluğu değerlendiren Ermeniler, bölgeye yerleşmiştir. 1920 senesinde ise Iğdır artık yeniden Türk şehri olmuştur.
Iğdır’ın en ünlüleri; Karakoyunlular ilçesinde bulunan Koçbaşlı Kaya Mezarları ve doğal bir olay neticesinde meydana gelen Meteor Çukuru Iğdır’ın en ünlü tarihi yerleri arasında bulunmaktadır.
Iğdır gezi tavsiyesi; Iğdır’daki görülecek tarihi yerler için 1 günlük bir gezi planı yapmanız yeterli olacaktır. Keyifli bir gezinin sırrının mideden geçtiğini biliyoruz 🙂 Bu nedenle başta patlıcan reçeli olmak üzere Iğdır’ın yöresel lezzetleri ile kendinize ziyaret çekmeyi ihmal etmeyin.
Ulaşım konusunda merak ettikleriniz için incelemenizi öneriyoruz: Iğdır Havalimanı’ndan şehir merkezine ulaşım rehberi
Müzekart; Iğdır’daki önemli tarihi yerler ziyaret edilirken Müzekart kullanmaya gerek duyulmuyor.
Burası neresi? Ermenistan ve Azerbaycan sınırına yakın bir yerde konumlanan Karakale Harabesi, kentin en mistik ve etkileyici tarihi yapılarından biri. Bir savunma kalesi olan Karakale Harabesi, mimari dokusuyla ön plana çıkan bir Orta Çağ mirası. Bölgede bulunan en eski yerleşim kalesi olmasının yanı sıra yapıldığı dönemin mimarisinin en canlı örneği… Kalenin bulunduğu konum ise onu stratejik açıdan çok önemli kılmıştır. Kale Aras Nehri’nin kıyısında Iğdır Ovası’na hakim bir konumda bulunmaktadır.
Tuzluca ilçesinde yer alan kalenin Selçuklular döneminde, 12. yüzyılda yapıldığı düşünülüyor. 1600 ve 1800’lü yıllarda maruz kaldığı depremler sonucu tahrip gören kalenin büyük bir bölümü halen ayaktadır. Bunun yanı sıra surların bir kısmı da günümüze kadar ulaşabilmiştir. Suların yüksekliği 4 metreyi, genişliği ise 1,5 metreyi bulurken, kuzey kısımda bulunan kulenin yüksekliği 7 metre civarındadır.
Burası neresi? Ağrı Dağı’nın kuzey yamaçlarında Aralık ilçesinde yer alan Ahura Harabeleri, MÖ 2. yüzyılda Artaksiyalı Krallığı zamanında inşa edilmiş. Yakup Vadisi’nde yer alan harabeler 1.750 metre uzunluğunda oldukça ihtişamlı bir görünüme sahip. Diğer yandan harabelerin bulunduğu alanda yapılan kazı çalışmaları sonucunda pek çok tarihi kalıntıya rastlanmış.
Burası neresi? Selçuklu döneminden kalan bir mimari yapı olan Harmandöven Kervansarayı, Selçuklu mimarisinin belirgin özelliklerini yansıtan tarihi bir yapıdır. Yapı, aynı zamanda “Zor Kervansarayı” adıyla da anılmaktadır. Asma Köyü yolu üzerinde bulunan bu yapı 13. yüzyıldan günümüze kadar sağlamlığını korumuş.
Selçuklu taş işlemeciliğinin en güzel örneklerinden birini göreceğiniz kervansaray, 1986 yılında koruma altına alınmış. Iğdır merkezden 15 km mesafede Harmandöven Köyü yakınlarında yer alan kervansaray, Tebriz-Sivas İpek Yolu güzergahında Anadolu Selçuklu Devleti Sürmeli Emiri Şerafeddin Ejder tarafından yaptırılmıştır. Duvarları yontu taşlı kaplı olan eser, açık avlulu ve kapalı hol şekilde tasarlanmıştır.
Burası neresi? Eski ismiyle Iğdır Soykırım Anıt ve Müzesi, 5 Ekim 1999 senesinde açılmıştır. Anıtın yapımına ise 1 Ağustos 1997 senesinde başlanmıştır. Anıt, 1915-1920 yılları arasında bölgedeki Ermeniler tarafından Türklere yönelik saldırı ve katliamları hatırlatmak amacıyla inşa edilmiştir. Anıt ve müzeyi her ay 5000 civarında ziyaretçi ziyaret etmektedir.
Anıtın yüksekliği 43,5 metredir ve anıt Ermenistan’dan görülebilmektedir. Toplamda 14.000 metrekarelik bir alanda bulunmaktadır. Anıt bu özelliği ile Türkiye’nin en uzun anıtı olma özelliğini de taşımaktadır. Ülkemizin birçok noktasından getirilen mermerlerle inşa edilen anıt, zamanla yıprandığı için 2005 senesinde restore edilmiştir.
Neden gitmeliyim? Iğdır tarihi içinde çok önemli bir yere sahip olan bu soykırıma yönelik pek çok evrakla desteklenen müze, ziyaretçilerine bu elim olayla ilgili çok önemli detayları öğrenme fırsatı sunmaktadır. Müze içinde 570 kitap, 260 adet katliama dair fotoğraflar ve daha birçok önemli belge sergilenmektedir. Burası aynı zamanda Iğdır müzeleri içinde ziyaret edilecek tek müze konumunda bulunduğundan ayrı bir öneme sahiptir.
Burası neresi? Karakoyunlular döneminden kalan bir eser, koç başlı mezarlar. Mezarlar, şehir merkezinden 20 km uzaklıkta, Karakoyunlu ilçesinde yer almaktadır. Eski mezarların başına simgesel amaçlarla eklenen bir sembol. Orta Asya Türk Kültürü’nden esinlenen Karakoyunlular, ölen yiğitleri için bu mezar başlıklarını yaptırırlarmış.
Mezar taşlarının olduğu yer günümüzde açık hava müzesi olarak ziyaret edilmektedir. Bölgede özellikle Aşağıerhacı, Bayraktutan, Çakırtaş, Küllük, Yaycı köylerinde bu mezar taşlarına rastlanmıştır ve bu mezar taşları 1991 senesinde koruma altına alınarak gelecek kuşaklara aktarılması garanti altına alınmıştır.
Burası neresi? Kümbet, Aralık ilçesine 15 km mesafede bulunmaktadır. Yapı, Akkoyunlu İbrahim Gödekli adına yaptırılmıştır. Kendisi, Akkoyunlu hükümdarlarından biri olan Gödek Ahmet’in 14. nesilden torunudur. Kümbeti yaptıran ise eşi Şerife Gülsüm Hanım olmuştur.
Kapısında Osmanlıca bir kitabe yer almaktadır ve bu kitabeye göre 1907 senesinde yapılmıştır. Kümbetin inşası sırasında bazalt taşı kullanılmıştır. Kare planlı bir şekilde inşa edilmiştir. İbrahim Gödekli, Şerife Gülsüm ve Kurban Ağa isimleri adına üç adet mezar kümbet içinde yer almaktadır.
Burası neresi? Türkiye’nin 100 yıllık tuz ihtiyacını karşılayabilecek potansiyele sahip olan Tuzluca Tuz Mağaraları, astım hastaları için şiddetle önerilen bir doğal güzellik. Günlük 60 ton tuz üretebilecek kapasitedeki mağaralar, sağlık turizmine kazandırılmak için sıra bekliyor. Mağaralar şu anda özel bir işletme tarafından tuz çıkarmak amacıyla işletilmektedir. Doğa fotoğrafçıları ve sporcularının uğrak yeri haline gelen mağaralar, Gökkuşağı Tepeleri olarak anılan bölgede yer alıyor.
Mağaraların uzunluğunun 8 kilometreyi bulduğu düşünülmektedir. Bu mağaraların tarihinin 5000 yıldır tuz çıkarmak amacıyla kullanıldığı düşünülmektedir. Mağaradaki tuz tabakaları 24-37 milyon yıl önce oluşan çökel tabakalardır. Mağaralar şu anda pandemi nedeniyle turistik ziyaretçileri kabul etmemektedir.
Burası neresi? Korkan Yaylası’nda bulunan derin bir çukurdur. 1892 yılında düşen gök taşı bu çukuru açmıştır. Çukurun genişliği 35 metre ve derinliği ise 60 metreyi bulmaktadır. Gök Taşı Çukuru’nun çevresi zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Keşfedilmesi gereken bir doğal harikası olarak gösterilen çukur, Iğdır’a gidenlerin merakla uğradığı ve göktaşının bıraktığı izleri fotoğrafladığı bir gezi noktası.
Neden gitmeliyim? Yaklaşık 130 yıl önce meydana gelen bu çukur, hem tarihi açıdan hem de turistik açıdan Iğdır’daki doğal oluşumların başında gelmektedir. İlerleyen zamanlarda bu çukurun turizm açısından çok daha fazla ilgi çekeceği düşünülmektedir. Genişlik ve derinlik açısından dünyadaki ikinci büyük meteor çukuru olması ise ziyaretçiler için ilgi çekici olmasını sağlamaktadır.
Iğdır’ın tarihi yerleri listemize ek tavsiye gezi noktalarını aşağıda yer alan yorumlar kısmından bizlere iletebilirsiniz.
Hamburg Nerede? Hamburg, Avrupa’nın Almanya şehrinde bulunmaktadır. Ülkenin Berlin’den sonra ikinci büyük şehridir. Hamburg Hakkında: Almanya’nın…
İstanbul’un Anadolu yakası Karadeniz kıyısında bulunan Şile, şehir merkezine yaklaşık 80 kilometre uzaklıktadır. İstanbul’un en…
Tiran Nerede? Hangi Ülkede? Tiran, Balkanlar’da bulunan Arnavutluk’un başkenti, aynı zamanda en büyük şehridir. Arnavutluk…
Arnavutluk'un başkenti Tiran'ı ziyaret ettiğinizde, yoğun kargaşa yaşayan bir ülkenin geçmişini ve bugününü keşfedeceksiniz. Gelin…
Bir peri masalı için adeta bir fon gibi duran romantik ve ilham verici bir şehirden…
Napoli nerede? & Hangi ülkede? İtalya Yarımadası'nın batı kıyısında Roma'nın 120 mil güneydoğusunda bulunan Napoli,…
Yorumları Gör
çok güzezel birşehir burası varya