Ağrı Mutfak Kültürü
Adını sınırları içerisindeki Ağrı Dağı’ndan alan şehir, Doğu Anadolu yemek kültürünün en güzel örneklerini içinde barındırır. Dağlık bir bölge olmasından dolayı bölge halkının ekonomik gelirinin büyük kısmı hayvancılıktan elde edilir. Hayvancılığın yaygın olması, şehrin yemek kültürüne de yansımıştır ve bu durum et yemeklerinin bölgede meşhur olmasını sağlamıştır. Aynı zamanda bakliyattan yapılan yemeklerin de şehrin mutfağında önemli bir yeri vardır.
Şehrin en meşhur yemekleri arasında Doğubayazıt ilçesine özgü Abdigör köftesi, selekeli, göşteberg, alabalık gibi et yemekleri; hengel, çiriş ketesi, pişi ve erdek gibi hamur işleri; ayran aşı çorbası, tatlı olarak da hasude yer almaktadır. Aynı zamanda ünü ülke sınırlarını aşan beyaz bal, Ağrı mutfağının popülerliğini arttırmıştır. Yolunuz Ağrı’ya düşerse denenmesi gereken tüm lezzetlerle ilgili bilgileri sizin için hazırladığımız yazımızda bulabilirisiniz.
Pratik Bilgiler
Ağrı’dan Alınabilecek Yiyecekler: Hayvancılığın yaygın olarak yapıldığı Ağrı’da süt ve süt ürünleri alınabilecek yiyecekler arasındadır. Eğer organik ürün tüketimine karşı hassasiyetiniz varsa burada doğal ev yapımı kahvaltılık ürünler satın alabilirsiniz. Meşhur beyaz bal, reçel çeşitleri, dut pekmezi, tereyağı ve otlu peynir Ağrı’dan alabileceğiniz ürünler arasında yer almaktadır.
Ağrı’nın En Meşhur Tatlısı: Ağrı mutfağının yöresel tatlılarından biri olan hasude tatlısı burada deneyebileceğiniz tatlı türlerinden biridir. Ayrıca Ağrı’ya gelmişken buranın meşhur beyaz balını da almayı ihmal etmeyiniz. Ağrı genelindeki tüm yöresel ürünler satan dükkânlarda beyaz balı bulabilmeniz mümkündür.
Ağrı’dan Alınabilecek Doğal Ürünler: Ağrı genelindeki çarşı ve pazarlarda yöreye özgü doğal ev yapımı kahvaltılık ürünleri bulabilir, ayrıca bakliyat ürünleri satan dükkânlarda yemeklik bulgur, nohut, pirinç, kurutulmuş dolmalık biber ve patlıcan gibi doğal ürünlerden satın alabilirsiniz.
Ağrı yöresel yemekleri listemize Ağrı’nın en meşhur lezzeti Abdigör Köftesi ile başlıyoruz. Her yörenin kendine has köftesi olur da Ağrı’nın olmaz mı? Özellikle Doğubayazıt ilçesinde yaygın olan köfte, hem kıvamıyla hem tadıyla hem de yapılış şekli ile çok farklı. Köftenin özelliği klasik köfteler gibi kıyma ile değil, tokmak ile dövülen et ile yapılması.
Yağsız, kemiksiz, sinirsiz sığır eti, tokmak yardımıyla iyice ezilene kadar dövülür. Bir süre dinlendirildikten sonra yumurta, soğan ve baharatlar eklenerek iyice yoğrulur. Etin en güzel yeri ile hazırlanan köfte pilavın üzerine konularak servis ediliyor. Yanına eklenen soğan, salça ve yoğurt da lezzetine lezzet ekliyor. Ağrı’nın en önemli yöresel yemeklerinden biri olan Abdigör Köftesini Ağrı’da birçok lokantada deneyebilirsiniz.
Yaygın olarak et yemeklerinin bulunduğu geleneksel Ağrı mutfağında en az et kadar balık da tüketilmektedir. Ağrı’da bulunan Balık Gölü, Cuma Çayı ve derecik sularında bulunan ya da Balık Gölü üzerindeki tesislerde yetiştirilen alabalıklar lezzetli olmasının yanı sıra ortopedik hastalıklar için de tüketilmektedir.
Enfes tadından ziyade sağlığa faydaları ile de dikkat çeken kırmızı pullu alabalıkların bulunduğu tesisler, genellikle yüksek rakımlı yerlerde bulunur. Yükseklerdeki suyun soğukluğundan dolayı da burada yetişen alabalıklar daha lezzetli olur. İster ızgarada ister tavada olsun her şekilde kendine hayran bırakan şifa deposu balıklar her mevsimde sofraları şenlendirmektedir. Ağrı’ya yolunuz düşerse mutlaka bir alabalık tesisine uğrayın ve bu efsane balıkların tadına bakın.
Anadolu’nun çeşitli yörelerinde yapılan Haşıl, Ağrı’nın da farklı yöresel lezzetlerinden bir tanesidir. Hem yapımının kolay olması, hem doyurucu olması, hem de lezzetinden dolayı Ağrı’da çok fazla tercih ediliyor. Yapılışı ve malzemeleri yöreden yöreye değişse de ana malzemeleri buğday ya da bulgurdur. Ağrı usulü Haşıl ise buğdaydan yapılır.
Buğdaylar dövülür bulamaç şekline gelene kadar pişirilir. Ortası havuz gibi açılarak havuza tereyağı doldurulur. Etrafına sarımsaklı yoğurt dökülerek servise hazır hale gelir. Yemeğin önemli bir özelliği de tereyağının dağılmaması için tabaklara konulmadan aynı tepside yenilmesidir. Tereyağı, buğday ve sarımsaklı yoğurdun eşsiz buluşması ile hazırlanan yemek Ağrı sofralarının baş tacıdır. Ağrı’ya misafirliğe giderseniz mutlaka bu yemekle karşılaşırsınız.
Bir çeşit kıymasız mantı olan Hengel, Ağrı’nın çok sevilen hamur işi yemeklerinden bir tanesidir. İçine kıyma koyup kapatmak gerekmediği için yapımı mantıya göre oldukça pratiktir. Ancak lezzetiyle mantının altında kalmaz. Görüntüsüyle bile insanın iştahını açan Hengel, üzerine dökülen özel sosunun verdiği lezzetle bir defa deneyenleri bağımlısı yapar.
Buğday unu ile hamur hazırlanır ve bir süre dinlendirilir. Biraz dinlendikten sonra mantı hamuru şeklinde açılır ve küçük kareler şeklinde kesilir. Kaynar suda haşlandıktan sonra süzülerek servis tabağına alınır. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve yemeğe asıl lezzetini verecek olan hengel sosu denilen yöreye ait kurut ezilerek dökülür. Lezzetini taçlandırmak için de üzerine soğan ile kavrulmuş tereyağı gezdirilir. Size daha önce yeğdiniz mantıları unutturacak bir lezzet olan hengeli Ağrı’ya yolunuz düşerse mutlaka denemelisiniz.
Ağrı’nın sevilenhttps://blog.biletbayi.com/wp-content/uploads/2017/07/murtuga.jpg yöresel yemeklerinden biri olan murtuğa neredeyse tüm Doğu Anadolu bölgesinin yöresel yemekleri arasında bulunmaktadır. Ama Ağrı yöresinde yapılan murtuğa diğerlerinden oldukça farklı. Diğer murtuğalarda bolca yumurta varken Ağrı usulü murtuğa yumurtasız yapılıyor ve tıpkı bir un helvasını andırıyor.
Yapımı oldukça kolay olan yemek, un, süt, su ve şekerin karıştırılıp daha sonra yağda kızartılmasıyla hazırlanır. Görüntü olarak helvayı andıran yemeğe bir de fındık ya da ceviz içi eklenirse tadından yenmez. Yemek kategorisinde olsa da daha çok tatlıya benzeyen murtuğa, kahvaltıdan akşam yemeğine her öğünde sevilerek tüketilir. Başka yerde bulamayacağınız b u lezzeti Ağrı’ya yolunuz düşerse mutlaka deneyin.
Ağrı yöresel yemekleri listemizde çok farklı bir et yemeği var sırada. Et yemeği ne kadar farklı olur diyebilirsiniz. Farklı çünkü bu yemek tavşan etiyle yapılıyor. Yemeğin diğer ana malzemesi de buğday. Yani halise yemeği bir çeşit tavşan etli keşkektir. Ağrı’da bayram sofralarından, misafir sofralarından eksik olmayan yemek, özellikle de Ağrı’ya ilk kez giden misafirlere ikram ediliyor.
Yapımı oldukça meşakkatli olan ve uzun süren yemek, piştikten sonra tüm zahmetine değiyor. Kabuğu alınmış buğday ve tavşan eti tuz eklenmeden kiremit kaplarla tandıra konulur ve saatlerce pişirilir. Piştikten sonra tuzu eklenir. Üzerine de tereyağlı, pul biberli sos eklenince tadından yenmez. Damaklarda lezzet patlaması yaratan bu lezzeti mutlaka deneyin.
Köftenin her türlüsü ayrı bir lezzetlidir. Ülkemizin her bölgesinde kendine has birbirinden farklı birçok köfte yapılır. Köfte denilince insanın aklına kıyma gelse de bu köfte adından da anlaşılacağı gibi yalancı köfte! Yani içinde kıyma bulunmuyor. Ama öylesine lezzetli bir yemek ki kıymanın yokluğu anlaşılmıyor.
Öğütülmüş buğday, bulgur ve un; tuz ve çeşitli baharatlarla karıştırılır ve misket köfteler haline getirilir. Salça ve yağ eklenen suyun içerisinde atılarak pişirilir. Güveçte pişirilirse iki kat lezzetli olur. Tercihe göre sarımsaklı yoğurtla veya sade olarak da tüketilen yemeğin üzerine yeşillikler serpilir ve daha lezzetli hale gelir. Ağrı’da sık sık tüketilen lezzet, Ağrı’ya yolunuz düşerse denemeniz gereken yemeklerden biridir.
Ağrı mutfağının sevilen hamur işlerinden biri olan Çiriş ketesi, Ağrı ketesi olarak da bilinmektedir. Bir çeşit börek olan çiriş ketesi, sacda pişirildiği için kete denilmektedir. Bölgeye özgü hamur içinin içine yine bölgeye özgü yabani bir ot olan çiriş otu konulur. Adını da buradan almaktadır.
Buğday unundan özenle hazırlanan hamur yufka şeklinde açılır ve içerisinde bölgede yetişen bir ot olan çiriş bitkisi konularak sac üzerinde pişirilir. Daha lezzetli olması için yağlı yemeyi sevenler içerisine bolca tereyağı da ekleyebilir. Biraz dinlendikten sonra servise hazır hale gelir ve özellikle kahvaltı sofralarında çayın yanında afiyetle yenir.
Sırada yine Ağrı ilinde kahvaltı sofralarından eksik olmayan bir lezzeti var. Hemen hemen her yörede yapılan pişi, yapımı oldukça kolay olan hem de az malzemeyle yapılan bir lezzettir. Ağrı’nın en çok tercih edilen hamur işlerinden biri olan Pişi Erdek, hamurun kızartılmasıyla yapılır.
Süt ya da su ile yoğrulan mayalı hamur biraz dinlendirilir. Daha sonra elle şekilde verilerek kızgın yağda kızartılır. İsteğe göre içerisine ıspanak veya peynir eklenerek lezzeti taçlandırılır. Sadesi de kahvaltı sofralarında peynir ile beraber çok iyi gider. Hele bir de yanında çay varsa tadından yenmez.
Kuymak denilince insanın aklına Karadeniz bölgesinde peynirle yapılan kuymak gelse de Ağrı usulü kuymak çok farklı. Peynir yerine kaymakla yapılıyor. İçerisindeki malzemeleri, yapılış şekli ve lezzetiyle de bilinen kuymaklardan ayrılıyor. Ağrı’da kahvaltı sofralarından eksik olmayan kuymak, hem doyuruculuğu hem hafifliği hem de eşsiz tadıyla çok seviliyor.
Kaymak tavaya konularak ısıtılır. Üzerine alabildiği kadar mısır unu ya da buğday unu eklenir ve sürekli karıştırılır. Kavrulduktan sonra üzerine biraz su eklenir ve karıştırmaya devam edilir. Kaymağı üstüne çıkana kadar pişirilir. Kaymağın yağı kaynadıkça üste çıkar ve yemeye hazır hale gelir. Ağrı’ya yolunuz düşerse kahvaltı servisi yapılan ir yerde bu lezzeti deneyebilirsiniz.
Et yemekleri ile ünlü olan Ağrı mutfağının sevilen et yemeklerinden biri olan Saç Kavurma, Ağrı Mutfağının en sevilen et yemeklerinden bir tanesidir. Özellikle Ağrı Doğubayazıt ilçesinde çok sık yapılan selekeli, saç kavurmanın en lezzetli halidir. Ağrı’nın bol oksijenli dağlarında otlayan taze kuzu veya oğlan etlerinden ilkbahar aylarında yapılan selekeli, hem görüntüsüyle hem de lezzetiyle Ağrı sofralarını süslüyor.
Herkesin aklına sebzeli saç kavurma gelse Ağrı usulü saç kavurma da sebze kullanılmıyor. Et, sarımsak, tereyağı, yoğurt ve salça ile hazırlanıyor. Doğranan etlere tereyağında eritilmiş salça eklenir. Bir süre sacda kızartıldıktan sonra biraz dinlendirilir. Servis esnasında da üzerine sarımsaklı yoğurt eklenerek lezzetine lezzet eklenir. Ağrı’da birçok lokantada karşınıza çıkacak olan bu lezzeti denemeden şehirden ayrılmamanızı tavsiye ederiz.
Et yemekleriyle ünlü Ağrı mutfağının sevilen yemeklerinden biri olan Göşteberg et, hem yapılış şekli, hem pişirilmesi hem de tadıyla fark yaratıyor. Oğlak veya kuzu etinden yapılan yemek, buğulama olarak da anılıyor. Yörede sıklıkla tüketilen ve oldukça sevilen Göşteberg, özel gün sofralarının vazgeçilmez yemeğidir.
Etler tereyağı, soğan ve salça ile harmanlanır ve yemeğe adını veren yöreye özgü bir baharat olan Göşteberg otu ile karıştırılır. Hazırlanan karışım hayvan postuna doldurulup dikilir ve toprağa gömülerek toprak üzerindeki kızgın ateşte pişirilir. Ağrı’da deneyebileceğiniz en farklı lezzetlerden biri olan ve özellikle pişirme şekli ile fark yaratan yemeği mutlaka denemelisiniz.
Keledoş genellikle Van mutfağına ait olan bir yemek olarak bilinse de Ağrı’nın da en meşhur yemekleri arasında yer alıyor. En az et yemekleri kadar bakliyatlarında önemli olduğu Ağrı mutfağında bol bakliyatlı bu yemek herkes tarafında sevilerek tüketiliyor. Akşam yemeği sofralarını süsleyen bol baharatlı yemek ister acılı ister acısız olarak yeniliyor.
Nohut ve buğday bir tencerede haşlanıyor ve pişmesine yakın üzerine mercimekler ekleniyor. Hepsi piştikten sonra da içine ak pancar ve kavurma eti ekleniyor. Malzemeler iyice özdeşleşene kadar pişiriliyor ve ezilmiş kurut eklenerek muhallebi kıvamı alana kadar bekleniyor. Servis ederken de üzerine parça tereyağı konur ve eridikten sonra afiyetle yenir. Ağrı halkının vazgeçilmez yemeği olan Keledoş doyurucu, besleyici ve lezzetli olması nedeniyle mutlaka denenmesi gereken yemeklerin başında geliyor.
Erişteyi bilmeyen yoktur. Ancak Ağrı usulü erişte bir başka! Hamuru, kesilmesi ve kurutulması herkes tarafından bilinen erişte gibi olsa da pişirme şekli ile fark yaratıyor. Evlerde mis gibi erişteler hazırlanıp kurutuluyor ve uzun zaman tüketiliyor. Ağrı usulü erişte yemeğinde de bu erişteler kullanılıyor. İçerisine yeşil mercimekle patates eklenince de tadından yenmiyor.
Erişte ve mercimek bir tencerede haşlanır. Tencerenin dibine patatesler yerleştirilir ve üzerine de suyu süzülen erişteler ve mercimekler ilave edilir. Üzerine de bolca kızdırılmış yağ gezdirilir ve patatesler kızarana kadar pişirilir. Ters çevrilerek servis edilir. Görüntüsü ile bile insanın iştahını açan yemek hem çok pratik hem de oldukça doyurucudur.
Ağrı mutfağının sevilen yöresel çorbası Ayran aşı, Ağrı’da gırar olarak da bilinir. Ülkemizin birçok yöresinde ayran aşı çorbası yapılıyor ancak Ağrı usulü ayran aşı çorbasının lezzeti bir başka oluyor. Lezzetini de nanenin en yakın arkadaşı olan yarpuzdan alır.
Ana malzemesi buğday ve ayran olan çorba, ister soğuk kış günlerinde sıcak olarak ister yazları soğuk olarak tüketilebiliyor. Ne şekilde yapılırsa yapılsın içilebilecek en güzel çorbalardan biri olan ayran aşının yapılışı da çok kolay. Un, yumurta, yoğurt iyice çırpılarak buğday ve nohut eklenir. Buğdaylar yumuşayınca ocaktan alınır ve üzerine nane veya yarpuz eklenerek soğuk ya da sıcak servis edilir. Ağrı’da birçok lokantanın çorba menüsünde bulabileceğiniz Ayran Aşı çorbasını mutlaka deneyin.
Doğu Anadolu illerinin birçoğunun mutfağında karşımıza çıkan Hasude, Ağrı mutfağında çok sevilen pratik ve lezzetli bir tatlı. Oldukça da hafif olan tatlı yapımının kolay olması nedeniyle de aniden gelen misafirlere hemen hazırlanıp servis edilebilir. Helvaya benzeyen ama yapılış şekliyle ve lezzetiyle fark yaratan Hasude, bir defa deneyenin bir daha vazgeçemeyeceği lezzetlerden biri.
Öncelikle su ve şekerle şerbet hazırlanır. Kaynayan şerbete un eklenir ve iyice çırpılır. Tavada eritilen yağa, şerbet ve un karışımı eklenir ve kısık ateşte pişirilir. Yemeye hazır olan tatlı, ister kahvaltılarda tatlı olarak ister akşam yemeklerinden sonra çayın yanında tüketilir. Sizin de çok seveceğiniz bu basit ama besleyici tatlıyı Ağrı’ya yolunuz düşerse mutlaka denemelisiniz.
Şeker tüketimine alternatif olan bal, mucizevi faydalarıyla ve enfes lezzetiyle sofraları taçlandırıyor. Vücuda faydaları saymakla bitmeyen bal, ülkemizin birçok yöresinde farklı şekillerde ve isimlerde üretiliyor. Bunlardan bir tanesi de Ağrı yöresine özgü beyaz bal. Çiçek balı deyince akla ilk gelen şehirlerden biri olan Ağrı’da yetişen binlerce çeşit yayla çiçeğinden elde edilen beyaz bal adeta doğanın bir mucizesi.
İçinde bin bir çeşit şifa barındıran beyaz bal, hem lezzetiyle hem de rengiyle diğer çiçek ballarını geride bırakıyor. Yüksek rakımlı el değmemiş yaylalarda tamamen organik bir şekilde üretilen beyaz balın ünü ülke sınırlarını da aşıyor. Ağrı’da kolaylıkla temin edebileceğiniz bu eşsiz lezzetten bolca alıp stok yapmanızı öneririz.
Doğunun yemek kültürü dünyanın hiçbir yerinde yok. Ağrı’nın yöresel yemekleri ise doğuya ilham veren cinsten. Ağrı’nın yöresel yemekleri listemizde sizlere kentin nefis lezzetlerini derledik. Yolunuz düştüğünde ne yiyeceğinizi düşünüyorsanız, sizin için hazırladığımız listeyi mutlaka not alın.
Ağrı’nın yöresel yemekleri listemize sizler de tavsiyelerinizi aşağıda yer alan yorumlar kısmından bizlere iletebilirsiniz.
Hamburg Nerede? Hamburg, Avrupa’nın Almanya şehrinde bulunmaktadır. Ülkenin Berlin’den sonra ikinci büyük şehridir. Hamburg Hakkında: Almanya’nın…
İstanbul’un Anadolu yakası Karadeniz kıyısında bulunan Şile, şehir merkezine yaklaşık 80 kilometre uzaklıktadır. İstanbul’un en…
Tiran Nerede? Hangi Ülkede? Tiran, Balkanlar’da bulunan Arnavutluk’un başkenti, aynı zamanda en büyük şehridir. Arnavutluk…
Arnavutluk'un başkenti Tiran'ı ziyaret ettiğinizde, yoğun kargaşa yaşayan bir ülkenin geçmişini ve bugününü keşfedeceksiniz. Gelin…
Bir peri masalı için adeta bir fon gibi duran romantik ve ilham verici bir şehirden…
Napoli nerede? & Hangi ülkede? İtalya Yarımadası'nın batı kıyısında Roma'nın 120 mil güneydoğusunda bulunan Napoli,…