Mardin Tarihi Yerler | Detayları ile 24 Etkileyici Mekan

Binlerce yıllık tarihi bir geçmişe sahip olan Mardin, Anadolu’nun kadim şehirlerinden biri olarak kabul görmektedir. Mardin tarihi yerler listemiz de bu durumu doğrular niteliktedir…

Mardin tarihi hakkında; Mezopotamya düzlüklerinde güneye bakan bir yamaçta yer alan Mardin, Suriye ve Irak’la Türkiye arasında bir köprü görevi gören bir konumda bulunmaktadır. Pek çok farklı medeniyete ev sahipliği yapan şehir, Persler tarafından “Marde“, Bizanslılar tarafından “Mardia“, Araplar tarafından “Maridin“, Süryaniler tarafından “Merdo, Merde, Merdi” isimleriyle anılmış ve bölgenin Türkler tarafından ele geçirilmesi ile “Mardin” olarak anılmaya başlanmıştır.

Bölgedeki ilk yerleşimin Asurlular tarafından 5. yüzyılda gerçekleştiği düşünülmektedir. 640 ile 1100 tarihleri arasında Araplar, 1517 yılına kadar derebeyler ve o tarihten itibaren de Osmanlılar tarafından idare edilmiştir.

Günümüzde Mardin, Türkiye’nin ve dünyanın en önemli medeniyet beşiklerinden biri olarak her yıl yerli ve yabancı pek çok ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir.

Mardin’in en ünlüleri; Mardin Kalesi, Kasımiye Medresesi, Tarihi Ulu Camii kentin en ünlü tarihi yerleri arasında bulunmaktadır.

Mardin’de görülmesi gereken bütün önemli yerler hakkında bilgi edinmek isterseniz Mardin gezilecek yerler listemizi inceleyebilirsiniz. 

Mardin gezi tavsiyesi; Eski Mardin’i gezmenizi ve tarihi taş evlerin dizildiği sokaklarda kaybolmanızı öneriyoruz. Tam bu şekilde yaparsanız işte o zaman Mardin’in tarihi hakkında gerçek hislere kapılabilirsiniz.

Mardin’le ilgili gezi planınızı oluştururken faydalanmak için bütün önerilerimize Mardin gezi rehberi sayfamızdaki yazıları inceleyerek ulaşabilirsiniz.

Müze kart; Müzekart ile Mardin’deki birçok müze ve tarihi noktaya ek ücret ödemeden giriş yapabilirsiniz.

Mimari Yapılar

1. Mardin Evleri

Burası neresi? Tarihi motiflerle dolu Mardin’e geldiğinizde sizi etkileyecek ilk şey, hiç şüphesiz tarihi Mardin evleri olacak. Şehrin iklim ve sosyolojik yapısıyla eş değer biçimde inşa edilen bu toprak rengindeki büyüleyici evler, Mardin’in tarih tablosunun en önemli değeri. Kent, ilk olarak 2500 metre uzunluğa ve 500 metre genişliğe sahip olacak şekilde kurulmuştur. Şehrin merkezinde tarihi Mardin Kalesi’nin alt bölümünde yer alan ve karşıdan bakıldığında da basamak şeklinde aşağıya doğru inen evler, şehirde kalan antik taş kalıntılarından zaman içerisinde inşa edilerek ortaya çıkarılmış. Bölge, 1979 senesinde sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır. Evlerin en önemli özelliklerinden biri de hiçbir evin gölgesinin bir diğerine düşmeyerek güneşini engellemiyor olmasıdır. Bu da bölgede yaşayan halkın birbirinin hakkına ne kadar saygılı ve hoşgörülü olduğunu bizlere göstermektedir.

Genellikle iki katlı yapıdan oluşan evler, Ortaçağ mimarisinin izlerini günümüze kadar taşıyor. Ahşap ve beton işçiliğin olmadığı evler tamamen taştan inşa edilmiş. Kalabalık ailelerin vakit geçirdiği, hatta sıcak günlerde uyumayı tercih ettiği geniş teraslar ise, şehrin kültürel aile yaşantısının en güzel örneklerinden. Alt katta iki avlusuyla birlikte kiler ve mutfağın yer aldığı konaklar yıllardan beri süregelen gelenekler sayesinde günümüze kadar ulaşabilmiş.

Neden gitmeliyim? Araplardan, Süryanilere ve Türklere birçok etnik kökenden insanın bir arada yaşadığı konakların bazıları günümüzde müze ve otel olarak kullanılırken, bazıları halen şahsi konut olarak kullanılıyor. Misafirperverliğiyle de bilinen Mardin halkının konakladığı uygun olan köşk.eri ziyaret etmek, emin olun ki şehrin tarihi dokusunu anlamanız için en önemli gezi noktası olacaktır.

Kaçırmayın! Tarihi Mardin Evleri, fotoğraf çekmek için harika bir konsept oluşturuyor. Bu nedenle hem sizin hem de sevdiklerinizin muhteşem fotoğrafları olabilir. Mardin sokaklarındaki ülkemizin geleceği sevimli çocuklarla da mutlaka sohbet edip onları mutlu etmenizi öneriyoruz. Bu etkileyici evlerin terası ise gün batımını seyretmek için muhteşem bir fırsat. Bu fırsatı asla kaçırmayın!

• Adres: Savurkapı, Cumhuriyet Cd. No:25, 47100 Artuklu/Mardin
• Yol tarifi al >

2. Dunaysır Köprüsü

Burası neresi? Zergan Çayı üzerinde bulunan Dunaysır Köprüsü, taş işçiliği ile inşa edilmiş olmuş geçmişi Artuklular dönemine kadar uzanmaktadır. Köprüdeki mimari unsurlar incelendiğinde tarih aralığı olarak ise 13. yüzyıl gibi bir dönemde inşa edildiği düşünülmektedir. Köprüye ait bir kitabe bulunmadığından köprüyle ilgili detaylar uzmanların görüşlerinden öğrenilebilmektedir.

Sivri kemerli bir yapıyla inşa edilen köprü 5 gözlüdür Köprünün genişliği 6,5 metre ve uzunluğu 52,25 metredir. Köprünün nehirden yüksekliği ortalama 5 metredir. Köprünün ortadaki gözü yanlarındaki iki göze göre daha büyük yapılmıştır. Köprünün yapımında ise sarı renkli düzgün kesme taşlar kullanılmıştır. Köprüde 2012-2013 yılları arasında Karayolları Müdürlüğü’ne bağlı birimler tarafından tadilat çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Neden gitmeliyim? Artuklular döneminden günümüze kalmayı başarmış en güzel kemerli köprülerden biri olan Dunaysir Köprüsü, mimari yapılara ilgi duyan kişilerin Mardin’de mutlaka görmesi gereken yerler arasında bulunmaktadır.

• Adres: Mezopotamya, Tandoğan Cd. No:28 D:32, 47400 Kızıltepe/Mardin
• Ziyaret saatleri: Gün boyu
• Yol tarifi al >

3. Şahkulubey Kümbeti

Burası neresi? Artuklular döneminden günümüze biraz yıpranmış bir şekilde ulaşmayı başaran Şahkulubey Kümbeti’nin 12. yüzyılda yapıldığı düşünülüyor. Kızıltepe ilçesindeki bu tarihi yapının ne yazık ki hak ettiği özeni görmediğini belirtmemiz gerekiyor. Yakın zamanda gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarında kümbet içinde bulunan 3 mezar ise burasının geçmişte önemli kişiler için kullanılan bir mezarlık olduğu düşüncesini güçlendirmektedir.

Neden gitmeliyim? Kümbetin kapısı kilitli olduğundan ne yazık ki içerisi görülmüyor ancak eğer vaktiniz varsa kümbetin dış mimarisini içeri girmeden incelemenizi tavsiye ediyoruz.

• Adres: Yeni, Şahkulubey Cd., 47400 Kızıltepe/Mardin
• Yol tarifi al >

Antik Kentler, Tarihi Yürüyüş Alanları

4. Dara Mezopotamya Harabeleri

Burası neresi? Bir şehrin tarihi dokusunu en net hissedebileceğiniz yerlerin başında hiç şüphesiz ki, antik kentler geliyor. Mardin’de öyle bir antik kent yer alıyor ki, Türkiye’nin en önemli tarihi değerlerinden desek belki de az kalır. Dara Mezopotamya Harabeleri, belki de Türkiye’nin Ege Bölgesi’nde yer alan antik kentler kadar meşhur değil, ancak emin olun ki tarihi değerinin aşağı kalır bir yanı yok. Aksine, ne yazık ki, Doğu şehirlerimizde yer alan tarihi yerlerin pek fazla bilinmemesinde bizim de payımız var.

Dara Harabeleri, Mardin’in Dara Köyü’nde bulunan, 7000 bin yıllık tarihe sahip bir kent. Şehir merkezine 30 km uzaklıkta yer alan kent, Pers döneminden bize kalmış bir miras. M.Ö 500’lü yıllarda kurulduğu tahmin edilen antik kent, dönemin Pers İmparatoru olan Dairus döneminde yapılmış. Büyük İskender ile savaştığı dönemde inşa ettirdiği yer altı şehri ile görenleri büyüleyen Dara, toplu mezarlarından, devasa büyüklükteki mahzenlerine kadar şehre gelen herkesin mutlaka ziyaret etmesi gereken bir miras.

Neden gitmeliyim? Dara Harabeleri, Mezopotamya’nın ilk barajının yapıldığı bir antik bölge. Bu nedenle Mezopotamya için çok değerli bir şehir olan antik bölge, kesinlikle keşfedilmeyi ve ziyaret edilmesi hak eden önemli bölgelerden biri. Antik şehir o kadar geniş bir alana yayılmış ki şu anda sadece %10’luk bir kısmı gün yüzüne çıkarılabilmiş durumda.

Kaçırmayın! Antik kentle ilgili herhangi bir rehberlik hizmeti sunulmuyor ancak bölge çocukları isteyen ziyaretçiler için eğlenceli bir şekilde, sadece cep harçlığı karşılığında rehberlik hizmeti sunmaktadır. Bizce bu keyifli hizmetten mutlaka yararlanmalısınız 🙂

• Adres: Dara, Mardin Nusaybin Karayolu üzeri, 47100 Oğuzlar Köyü/Artuklu/Mardin
• Telefon: (0482) 213 05 85
• Ziyaret saatleri: Yaz dönemi 08.00-18.00, Kış dönemi 08.00-17.00
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

Hamamlar

5. Emir Hamamı

Burası neresi? Mardin’in tarihi yapıları içerisinde oldukça önemli bir yer tutan Emir Hamamı, şehrin simgelerinden biri olan karşımıza çıkıyor. Mardin fotoğraflarında mutlaka hepimizin bir kere de olsa denk geldiği yapı, 12. yüzyılın başında Emuniddin Külliyesi’nin içerisinde inşa edilmiş. Emineddin Ilgazi’nin isteği üzerine inşa ettirilen hamam, Mardin’de yer alan oldukça otantik bir yapı.

Neden gitmeliyim? Şehir merkezinde yer alan cadde üzerindeki hamama, tarihi duvarların arasından yürüyerek ulaşabiliyorsunuz. Günümüze kadar sağlam bir şekilde ulaşan yapı, günümüzde de halen hamam olarak kullanılıyor. Mardin geziniz sırasında keyifli bir hamam keyfi yapmak isterseniz, Emir Hamamı’nın tarihi atmosferi içerisinde oldukça keyifli vakit geçirebilirsiniz. Hamam içinde kese, masaj gibi hizmetler de veriliyor ancak ziyaret edenler bu hizmetlerin çok profesyonelce verilmediği yönünde yorumlarda bulunuyor. Bu nedenle bu hizmetlerden faydalanıp faydalanmamak size kalmış.

Kaçırmayın! Hamam keyfinin ardından hamamın cafesinde buz gibi bir gazoz keyfi yapmayı da ihmal etmeyin 🙂

• Adres: Teker, Cumhuriyet Cd. No:185, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Telefon: (0482) 212 94 73
• Ziyaret saatleri: 07.00-12.00 erkekler, 12.00-17.30 bayanlar, 18.00-23.00 erkekler
• Giriş ücreti: Hamam 15₺, kese, sauna ve taze sıkılmış portakal suyu isterseniz 50₺
• Web sitesi
• Yol tarifi al >

Müzeler

6. Mardin Müzesi

Burası neresi? Mardin geziniz sırasında ziyaret etmeniz gereken tarihi noktalardan birisi de, hem yapı hem de içerik bakımından oldukça önemli bir yer olan Mardin Müzesi. Yapı, 1895 yılında Süryani Katolik Kilisesi olarak inşa edilmiş. Antakya Patriği’nin yaptırdığı yapı, genel olarak klasik Mardin konaklarının mimarisine sahip. 2000 yılında Kültür Bakanlığı’nın desteğiyle müze olarak hizmete açılan müzenin geçmişi ise 1947 senesine kadar dayanmaktadır. Müze, Mardin’in oldukça merkezi bir noktasında yer almaktadır.

Neden gitmeliyim? Üç ayrı kattan ve iki ayrı teşhir alanından oluşan müze, şehrin tarihi kronolojisini en güzel hissedebileceğiniz ve keşfedebileceğiniz yerlerden. Şehirde yapılan antik kazı çalışmaları sonucu ortaya çıkarılan tarihi eser ve kalıntıların yer aldığı müzede, Neolitik Çağ’dan günümüze Mardin tarihinde yolculuğa çıkabilirsiniz.

Kaçırmayın! Mardin Müzesi içerisinde yer alan üç ayrı sergi alanı dışında, çocuklar ve yetişkinler için oldukça keyifli ve öğretici etkinliklere de ev sahipliği yapıyor. Eğitici etkinliklerin gerçekleştiği müzede, kütüphane ve sanat galerisi bölümünü de keşfetmeyi unutmayın.

• Adres: Şar, Cumhuriyet Meydanı üstü, 47100 Artuklu/Mardin
• Telefon: (0482) 212 16 64
• Ziyaret saatleri: Pazartesi günleri dışında her gün 08.30-17.30
• Giriş ücreti: 10₺. Müzekart geçerli.
• Yol tarifi al >

7. Sakıp Sabancı Kent Müzesi

Burası neresi? Mardin’in eski Süvari Kışlası ve sonrasında Vergi Dairesi Binası, şimdilerde şehrin şaşırtıcı tarihini sergileyen son derece ilginç bir müzeye ev sahipliği yapıyor. Turizm ve Kültür Bakanlığı bünyesinde 2 katlı bir binada hizmet veren müze, Sabancı Vakfı’nın restorasyon çalışmalarının ardından hayata geçirilmiş bir projedir. Yapının üst katındaki müzeye “Sakıp Sabancı Mardin Kent Müzesi” ismi verilirken alt kattaki sanat galerisine ise “Dilek Sabancı Sanat Galerisi” ismi verilmiştir.

Neden gitmeliyim? Asırlara meydan okuyan bir şehir olan Mardin’e ait pek çok el sanatı, fotoğraf ve daha farklı eserlerin sergilendiği müze ve galeride, ziyaretçiler, Mardin’in köklü geçmişini daha yakından tanıma olanağı bulmaktadır.

• Adres: Şehidiye, Hükümet Cd. No:10, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Telefon: (0482) 212 93 96
• Ziyaret saatleri: 1 Mayıs-1 Kasım 08.00-17.00, 2 Mayıs-31 Ekim 08.30-17.30. Pazartesi günleri kapalı.
• Giriş ücreti: 10₺. Öğretmen ve öğrencilere ücretsiz
• Web sitesi
• Yol tarifi al >

Kaleler

8. Mardin Kalesi

Burası neresi? Mardin’in şehir merkezinde kente tepeden bakan tarihi kale, ‘’Kartal Yuvası’’ ismiyle de biliniyor. Geçmişi bin yıl öncesine dayanan kaleden günümüze tam anlamıyla bir kale yapısı kalmış değil, ancak geriye kalan kalıntılar dahi bu kalenin yüzlerce yıldır neler gördüğünü ve şehrin tarihini yansıtmaya yetiyor. Tarihi kaynaklara göre Hamdaniler tarafından MS 900’lü yıllarda inşa edildiği tahmin edilen kalenin, Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde de bahsi geçiyor.

Neden gitmeliyim? Günümüze kadar neredeyse 20’ye yakın yönetimin eline geçen kale, ne yazık ki günümüzde 55 yıla yakındır ziyarete açık değil. Askeri arazi içerisinde yer alan kale turistik bir yer olmak için oldukça uygun, ancak sadece belli bir noktaya kadar tırmanarak kaleye yaklaşabiliyorsunuz. En kısa sürede turizme açılacağını umduğumuz kaleyi, içine girmeseniz de, mutlaka görmelisiniz.

• Adres: Şar, Çağatay Cd. No:25, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Ziyaret saatleri: Ziyarete kapalı
• Yol tarifi al >

Camiler

9. Latifiye Camii

Burası neresi? Tarihi Latifiye Camii, 1371 yılında Artuklular döneminin lideri Abdüllatif Bin Abdullah tarafından yaptırılmış oldukça önemli bir yapı. Cami yaptıran kişi nedeniyle “Abdüllatif Camii” olarak da anılmaktadır ve her adıyla şehirde en bilindik yapılardan. Caminin günümüzdeki minaresi ise 1845 yılında Musul Valisi Gürcü Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır. Caminin süslemesinde ise geometrik motifler oldukça dikkat çekmektedir. Yapıldığı ilk günden beri ibadet için kullanılan cami, günümüzde de halen ibadete ve ziyarete açık. İbadet saatlerinden önce ya da sonra geldiğinizde tarihi bir gezi yapabileceğiniz camide, oldukça etkileyici mimariye sahip revaklı avluda vakit geçirmeyi unutmayın.

• Adres: Ulu Cami Mh., 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Ziyaret saatleri: Gün boyu
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

10. Ulu Camii

Burası neresi? Artuklu Beyliği döneminde, 11. veya 12. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen Ulu Camii, 1832 senesinde çıkan bir isyanda büyük ölçüde zarar görmüş ancak sonrasında restore edilmiştir. Caminin en çok dikkat çeken kısmı ise yivleme tekniği ile inşa edilmiş olan dilimli yapıdaki kubbesidir.

Kubbede uygulanan bu yivleme tekniği, daha sonra Mardin’deki pek çok yapıda da kullanılmıştır. Caminin yapıldığı sırada iki tane olan minaresinden birinin ise deprem veya yıldırım nedeniyle yıkıldığı söylenmektedir. Cami, aynı zamanda Cevat Paşa Camii olarak da bilinmektedir.

Neden gitmeliyim? Ulu Camii, Mardin’in hem en önemli ibadet mekanlarından biridir hem de şehrin simge yapılarından biri olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle Mardin gezi planı yaparken bu camiye kesinlikle yer vermeniz gerekmektedir.

• Adres: Teker, 91. Sk. No:26, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Ziyaret saatleri: Gün boyu
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

11. Şeyh Çabuk Camii

Burası neresi? 15. yüzyılda inşa edildiği düşünülen Şeyh Çabuk Camii, Mardin merkezde görebileceğiniz önemli dini mekanlar arasında bulunuyor. Caminin bulunduğu bölgede aynı zamanda daha birçok önemli tarihi nokta da ziyaret edilebiliyor. Cami tek katlı bir yapıya sahiptir. Camide yıpranmalar nedeniyle 19. yüzyılda iki defa tadilattan geçirilmiştir.

Neden gitmeliyim? Hem yerli halk hem de şehir dışından gelen ziyaretçilerin mutlaka uğradığı yerlerden olan Şeyh Çabuk Camii, sizin de listenizde olması gereken manevi duraklardan biridir. Cami içinde bulunan Hz. Ali’nin süt kardeşi ve Hz. Muhammed (SAV)’ın postası olan Sahabe Abdullah bin Enes El Cüheyni’nin türbesi, burayı ziyaretçiler için manevi açıdan çok daha önemli bir yer haline getirmektedir.

• Adres: Latifiye, 1. Cadde No:445, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Yol tarifi al >

12. Melik Mahmut Camii

Burası neresi? Midyat ilçesinde bulunan Melik Mahmut Camii’nin 14. yüzyılda inşa edildiği düşünülüyor. Caminin kitabesinde de bu düşünceyi doğrulayacak şekilde 1312 ile 1362 tarihleri yer almaktadır. Söylenene göre caminin bulunduğu yere Melik Mahmut defnedildiğinden ismi bu şekilde konmuştur. Camide klasik Artuklu mimari unsurları görülebilmektedir. Kesme taş kullanılarak yapılan caminin kubbeleri göz alıcıdır. Eyvanı ise oldukça etkileyicidir.

Caminin ana bölümü yanlara doğru genişlemektedir. Orta kısmı ise kubbelidir ve iki yanında beşik tonozlar kubbeyi desteklemektedir. Ana kısmın batısına gidildiğinde kare şeklinde bir türbe bulunmaktadır ancak bu türbe içinde mezar bulunduğuna dair herhangi bir işaret bulunmamaktadır. Camide bunun dışında başka odalar da yer almaktadır.

Neden gitmeliyim? Melik Mahmut Camii, hem caminin mimarisini incelemek isteyenler hem de inanç turizmi açısından burayı görmek isteyenler için Midyat’ta mutlaka görülmesi gereken tarihi yerler arasında bulunuyor. Cami, şehrin merkezinden bir miktar uzakta kaldığından diğer tarihi yapılara göre daha sakin bir ziyaret imkanı sunmaktadır.

• Adres: Savurkapı Mah., Cumhuriyet İlköğretim Okulu Yakını, Mardin Merkez, Mardin
• Yol tarifi al >

Çarşılar

13. Tellallar Çarşısı

Burası neresi? Mardin’in şehir merkezinde yer alan tarihi çarşılardan Tellallar Çarşısı, Revaklı ya da Sipahiler Çarşısı olarak da biliniyor. Tahmini olarak 17. yüzyılda yapıldığı düşünülen çarşı, herhangi bir kitabeye sahip olmadığı için kim tarafından yaptırıldığı da net olarak bilinmiyor. Kesme taş malzemeden inşa edilen çarşı, dikkat çeken kemerlere ve doğrama pencerelerin olduğu mimarisiyle, incelemeye değer. 2002 senesinde hayata geçirilen MERDİNAR projesi kapsamın da Revaklı Çarşı da restore edilmiştir. Reyhaniye Cami’nin yanında yer aldığı için kolayca bulabileceğiniz çarşıda, sevdiklerinize veya kendinize hediye alabileceğiniz pek çok hediyelik eşya ve gümüş, bakır el işi dükkanları yer alıyor.

Neden gitmeliyim? Mardin gezisi sırasında hem hatıra hem de sevdiklerinize hediye bakmak için Tellallar Çarşısı en iyi seçeneklerden biri olacaktır.

• Adres: Teker, Cumhuriyet Cd. No:189, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Ziyaret saatleri: Gün boyu ziyaret edilebilir
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

Kiliseler, Manastırlar

14. Deyrulzafaran Manastırı

Burası neresi? Mardin dini yapılar itibariyle ülkemizin en zengin şehirlerinden birisi. Çoklu etnik ve dini kökenli milletlere ev sahipliği yapan şehirde, binlerce yıldır süregelen kültürel ve dini değerler yapılarıyla kendini kanıtlıyor. Şehrin çoklu yapısını en net hissedebileceğiniz yerler arasında bulunan manastırların içinde en önemlilerinden birisi de, Deyrulzafaran Manastırı. Mardin’in ilçe merkezine 4 km gibi kısa bir mesafede yer alan manastır, tarihi kaynaklara göre 5. yüzyılda inşa edilmiş.

Manastır ismini 15. yüzyılda bölgede yetiştirilmeye başlanan safrandan aldığı için, Zafaran ismini almış. Belli bir dönemde eğitim alanı olarak da kullanılan manastır, 1876 yılında pek çok farklı dilde kitapların basıldığı matbaa olarak da kullanılmış.

Yapıldığı dönemden sonra belirli eklemelerin yapıldığı manastır, zamanla günümüzdeki görüntüsüne kavuşabilmiş. Süryani Manastırı olarak inşa edilen yapı, içerisinde Mor Hanoya Kilisesi ve Azizler Evi gibi çoklu yapılara da ev sahipliği yapıyor. İlk yapıldığı dönemde Güneş Tapınağı, daha sonraları ise Romalılar tarafından savunma amacıyla kullanılan manastır, ne mutlu ki günümüze kadar sağlam bir şekilde ulaşabilmiş.

• Adres: Eskikale, Deyrulzafaran Yolu No:1 D:2, 47100 Artuklu/Mardin
• Telefon: (0482) 208 10 61
• Ziyaret saatleri: Yaz dönemi: 09:30-17:30, Kış dönemi: 09:30-16:30
• Giriş ücreti: Yetişkin 10₺, Öğrenci 5₺
• Yol tarifi al >

15. Mor Gabriel Manastırı

Burası neresi? Mardin’de gerçekleştireceğiniz tarihi gezinin belki de en önemli ayaklarından biri, Mor Gabriel Manastırı. Dünya’nın halen ayakta olan en eski Ortodoks manastırı olarak bilinen tarihi yapı, Süryaniler için oldukça önemli bir dini nokta. Midyat ilçesinden Şırnak-İdil yolu üzerinden 16 km yol giderek ulaşabileceğiniz manastır, tarihi kaynaklara göre Kartminli Mor Şemun ve Savurlu Mor Samuel tarafından M.S 397 yılında inşa edilmiş.

İlerleyen dönemlerde Roma İmparatorlarının da bağışlarıyla geliştirilen manastır, görkemli mimarisiyle görenleri kendine hayran bırakıyor. Eskiden günümüzdeki halinden üç kat daha büyük olan yapı, kalan bölümünün restore edilmesiyle ziyaretçilerini ağırlıyor. Eski tarihlerde Süryanilerden 70 kişinin yaşadığı bilinen manastır, çocukların taşımalı eğitimine de ev sahipliği yapmış.

Neden gitmeliyim? Tarihin en eski Süryani mabedlerinden biri olması, Mor Gabriel Manastırı’nı dünyanın dört bir yanından ziyaretçiler için görülmesi gereken dini yapılardan biri yapmaktadır.

Kaçırmayın! Manastıra geldiğinizde, mezar alanını da mutlaka ziyaret etmelisiniz. Manastırın aktif olarak kullanıldığı dönemlerde görev alan dini liderlerin, İsa’nın geleceği günü bekleme inancıyla oturarak gömüldükleri mezarlar, görsel olarak açık olmasa da oldukça ilgi çekici atmosfere sahip. Aynı zamanda manastıra geldiğinizde manastırın görevlisi rehber Kuryakos Acar mutlaka sohbet etmenizi öneriyoruz. Manastırı ziyaret eden neredeyse herkesin, şahsi yönleri ve anlatı yeteneğini överek bahsettiği Kuryakos Acar ile, keyifli bir sohbet gerçekleştirebilirsiniz.

• Adres: Güngören, Güngören Köyü Yolu No:46, 47510 Midyat/Mardin
• Telefon: (0482) 213 75 12
• Ziyaret saatleri: Her gün 09.30-18.00 (Kış aylarında kapanış saati 17.00 olarak düzenlenmektedir.)
• Giriş ücreti: 5₺. Müzekart geçerli değil.
• Yol tarifi al >

16. Meryem Ana Kilisesi ve Patrikhanesi

Burası neresi? Mardin’in Midyat ilçesinde, ilçe merkezine 25 km uzaklıkta yer alan tarihi Meryem Ana Kilisesi ve Patrikhanesi, kilise ve patrikhane olarak iki ayrı yapıdan oluşuyor. Kilise, Patrik Antuan Semheri tarafından 1860 yılında, patrikhane ise, Antakya Patriği olan İgnatios Behnam Bahni tarafından 1895 yılında inşa ettirilmiş. Mardin Müzesi’nin yanı başında yer alan tarihi yapı, görünüş ve mimari işleme açısından yüzlerce yıllık tarihe sahip gibi hissettirebiliyor.

Ancak şehirde yer alan benzer mimarideki yapıların tarihlerine bakılınca, 2 bin yıllık anıt üzerine inşa edilen Meryem Ana Kilisesi için daha genç bir yapı diyebiliriz. Kültür Bakanlığı tarafından restore edilen yapı, bitişiğinde yer alan binasıyla günümüzde 1995 yılından itibaren müze olarak hizmet veriyor.

Kaçırmayın! Kiliseyi ziyarete geldiğinizde hemen yanındaki Mardin Müzesi’ni de mutlaka ziyaret etmeniz gerektiğini belirtelim.

• Adres: Şar, 239. Sk. No:54, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Ziyaret saatleri: Gün boyu
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

17. Mor Behnam (Kırklar) Manastırı

Burası neresi? Mardin’de yer alan Süryani manastırlarından bir diğeri de, Mor Behnam Kırklar Kilisesi. MS 539 yılında inşa edilen manastır, iki ayrı etkileyici hikayeye sahip. Hikayelerden birine göre Mor Behnam’ın hasta kardeşini Mor Matay’a götürdüğü için öldürülmesi üzerine Mor Behnam ve öldürülen kardeşi anısına yaptırılmış.

Diğer bir hikayeye göre ise, Romalılar döneminde Romalıların işgali ile birlikte öldürülen 40 Hristiyan’ın kemiklerinin birlikte gömüldüğü yer olması nedeniyle Kırklar Kilisesi olarak biliniyor. Süryanilerin 1293 yılından beri Kadim Patrik Merkezi olarak kullandığı kilise, 1789 ve 1928 yılları arasında kilise hizmetinin yanı sıra, Süryani okulu olarak da kullanılmış.

Neden gitmeliyim? Yüksekokul ile aynı nitelikte eğitim veren manastırda, beşeri bilimler ve yabancı dil eğitimine kadar pek çok eğitim verilerek hizmet sağlanmış. Kesme taştan inşa edilen manastır, Mardin’in ilçe merkezinde yer aldığı için oldukça kolay ulaşabilirsiniz. 1. Cadde üzerinde yer alan kiliseye, özellikle de Pazar ayini sırasında giderseniz, manastırın etkileyici dokusunu daha iyi hissedebilirsiniz.

• Adres: Şar, 1. Cadde No:416, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Ziyaret saatleri: 09.00-16.30
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

18. Mardin Protestan Kilisesi

Burası neresi? İlk olarak 1860’lı yıllarda Protestan mezhebine mensup kişiler tarafından ibadetlerin yapıldığı Mardin Protestan Kilisesi, 1960’lı yıllardaki baskılardan dolayı kapılarını ibadete kapatmıştı. Birkaç yıllık restorasyon çalışmasının ardından 2015 yılında yeniden ibadete açılan kilisenin sorumlusu ise Ender Peker olmuştur.

Mardin Protestan Kilisesi, 25 Aralık tarihinde Noel Bayramının Mardin’de ayinlerle kutlandığı yerlerden biridir. Kilisede toplanan Protestan mezhebine mensup inananlar dualar ve ayinler eşliğinde Noel’in gelişini kutlamaktadır. Küçük bir kilise olmasına karşın burası, sunduğu mistik ortam ile Mardin’deki önemli tarihi ve dini mekanlar arasında bulunmaktadır.

Neden gitmeliyim? Kilise L şeklinde inşa edilmiştir ve kilisenin bir kısmı kütüphane olarak kullanılmaktadır. Kütüphanede Türkçe İncil’in yanı sıra kilisenin inşa edildiği dönemden kalma çeşitli kitaplar da bulunmaktadır. Kilisede görülmesi gereken bir diğer tarihi unsur ise kiliseyle aynı yaşta olan körüklü piyanodur.

• Adres: Latifiye, 152. tepe sokak no:16, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Telefon: 0531 499 03 18
• Ziyaret saatleri: Her gün 10.00-17.00, Pazartesi günleri kapalı
• Web sitesi
• Yol tarifi al >

19. Mar Hırmız Keldani Kilisesi

Burası neresi? Cumhuriyet Meydanı’nda bulunan Mar Hırmız Keldani Kilisesi, MS 395 yılında inşa edilmiştir ve bir Katolik kilisesidir. Zinciriye Medresesi’ne yakın bir konumda bulunan kilise, Mardin’in aktif olarak ibadete açık olan en eski kiliselerinden biridir. Kilise, Mardin’de göreceğiniz diğer kiliselere göre daha renkli ve karmaşık bir iç yapıya sahiptir.

Neden gitmeliyim? Mar Hırmız Keldani Kilisesi, turistler tarafından Mardin’in en ilgi gören yerleri arasında bulunuyor. Mardin’deki dini hoşgörüyü bir kez daha görebilmek adına bu tarihi kiliseyi de mutlaka ziyaret etmeniz gerektiğini düşünüyoruz.

• Adres: Şar, Cumhuriyet Cd No:292, 47100 Artuklu/Mardin
• Yol tarifi al >

Medreseler

20. Kasımiye Medresesi

Burası neresi? Binlerce yıllık tarihiyle, etkileyici milletlere ev sahipliği yapan Mardin, çoklu din yapısıyla manastırlar kadar, etkileyici medreseleriyle de görenleri büyülüyor. Kasımiye Medresesi’de, Mardin’in en etkileyici medreselerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Artuklu döneminde inşa edilen ve yarım kalan medrese, Cihangirlioğlu Kasım Padişah’ın isteği üzerinde 1457-1502 tarihlerinde tamamlanmış. Kubbesi, kemerli avlusu ve açık şekilde inşa edilen odalarıyla dikkat çeken yapı, günümüze kadar sağlam bir şekilde ulaşabilmiş.

İçerisinde cami ve türbenin de bulunduğu medrese, avlusunda yer alan ve yaşam döngüsünü temsil eden felsefeyle inşa edilen eyvanıyla da dikkat çekiyor. Kasım Paşa’nın öldürüldüğü yer olarak düşünüldüğü için Kasımiye ismiyle anılan medreseyi, Mardin geziniz sırasında ziyaret etmeyi unutmayın.

Neden gitmeliyim? Mardin’deki en güzel tarihi mekanlar arasında bulunması, Kasımiye Medresesi’ni görülmesi zorunlu kılan yerler arasına sokmaktadır.

• Adres: Cumhuriyet, 1711. Sk., 47100 Artuklu/Mardin
• Ziyaret saatleri: Her gün 09.00-18.00
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

21. Harzem Taceddin Mesud Medresesi

Burası neresi? Kızıltepe’de ilçe merkezine 8 km mesafedeki medrese, Kızıltepe’de Artuklular döneminden kalma önemli tarihi eserler arasında bulunuyor. Bölgenin geçmişte önemli ticaret yolları üzerinde olması nedeniyle o dönemler burada bu medrese de dahil olmak üzere çeşitli mimari eserlere rastlanmaktadır.

Medresenin iç kapısındaki kitabede medreseye dair bazı bilgiler yer alıyor. Bu bilgilere göre medrese, Artukoğulları Beyliği’nden Melik ül-Mansur Nasireddin Artuk Arslan’ın kölesi olan ve sonrasında kölelikten azad edilen Taceddin Mesud bin Abdullah tarafından yaptırılmıştır. Medrese zaman zaman bölgeye gerçekleştirilen akınlar nedeniyle zarar görmüş ve bazı yenileme çalışmalarından geçirilmiştir. Bununla birlikte medresenin ilk halinin planına ne yazık ki tam olarak ulaşılamamıştır.

Neden gitmeliyim? Günümüzde hala hizmet veren medresenin içindeki cami, ibadet etmek isteyenler için açık tutulmaktadır. Hem ibadet etmek hem de medresenin zengin mimari yönlerini keşfetmek için bu güzel tarihi yapıyı Mardin’deki görülmesi gereken tarihi yerler listenize dahil etmenizi öneriyoruz.

• Ziyaret saatleri: Gün boyu
• Yol tarifi al >

22. Zinciriye Medresesi

Burası neresi? Mardin’deki tarihi yerler içerisinde en etkileyici medreselerden Zinciriye Medresesi, Mardin’de dönemin Artuklu sultanı Melik Necmettin İsa bin Muzaffer tarafından 1385 yılında inşa ettirilmiş. Bu nedenle Sultan İsa Medresesi olarak da bilinen Zinciriye, Mardin’in şehir merkezinde yer alan 1. Caddeye oldukça yakın bir noktada yer alıyor. Kaleye çıkan merdivenlerden çıktığınızda ulaşabileceğiniz medrese, Mardin Kalesi’nin hemen alt kısmında yer alıyor.

İki katlı olarak inşa edilen medrese, iki büyük kubbesiyle ve avlusunda yer alan eyvanıyla dikkat çekiyor. Tarihin pek çok olayına tanıklık eden medresede, Necmeddin İsa’nın Timur Ordusu tarafından el konulduğu ve bir sürede burada tutulduğu da tarihi kaynaklarda yer alıyor. Günümüzde kuran derslerinin verildiği medrese, turistik ziyaretleriniz için de açık.

Medresede yer alan bazı taşlar, Kapadokya‘dan özel olarak getirtilmiş. Bunun nedeni ise ışık yayan taş olarak bilinen tamamen doğal taşların, az ışıkla dahi çok ışık yansıtıp, bulunduğu alanı aydınlatması. Oldukça ince detaylarla çevrelenen medresede, keşfetmeniz gereken daha çok şey mevcut.

• Adres: Şar, 47100 Artuklu/Mardin
• Ziyaret saatleri: 08.30-18.00
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

23. Şehidiye Medresesi

Burası neresi? Semanin Medresesi olarak da bilinen Şehidiye, net olarak bilinmese de tarihi kaynaklara göre, Artuklu Sultanı olan Melik Nasreddin Artuk Aslan tarafından 1200’lü yılların başında inşa ettirilmiş oldukça özel bir yapı. Mardin’in merkezinde kolay ulaşılabilir bir noktada yer alan medrese, merkezde yer aldığı için turistler tarafından yoğun ilgi görüyor. Mimari yapısıyla ve tarihi atmosferiyle dikkat çeken yapı, tarihi süreç içerisinde çok fazla değişime uğramamış olsa da cami bölümünde yapılan restorasyonlar nedeniyle görsel olarak değişime uğramış. Caminin bugünkü minaresi ise 1916 senesinde eklenmiştir.

Neden gitmeliyim? Şehir merkezinde oldukça sessiz ve sakin yapısı ile insanlara huzur veren bu tarihi medrese, Mardin’in kesinlikle görülmesi gereken tarihi yerleri arasında bulunuyor.

Kaçırmayın! Tarihi geziniz sırasında medreseyi gezdikten sonra, medresenin hemen arka tepesinde yer alan manzaralı çay bahçelerinde keyifli bir yorgunluk kahvesi içebilir, şehrin tadını çıkarabilirsiniz.

• Adres: Şehidiye, Cumhuriyet Cd. No:131, 47100 Merkez/Artuklu/Mardin
• Ziyaret saatleri: 09.00-17.00
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

24. Hatuniye Medresesi

Burası neresi? Sıti Radviyye medresesi olarak da bilinen Hatuniye Medresesi, Mardin’in Gül Mahallesi’nde yer alıyor. Medresenin üzerinde herhangi bir kitabe bulunamadığı için yapım tarihi net olarak bilinmese de Kubettin İlgazi’nin annesi Sitti Raziye’nin isteğiyle yapıldığı bilindiği için, 1177 ve 1185 yılları arasında yapılmış olabileceği düşünülüyor. İki katlı ve kesme taş ile inşa edilen medrese, eyvanlı avlusu ve revaklı giriş katıyla dikkat çekiyor.

Neden gitmeliyim? Zaman içerisinde pek çok onarımdan geçen medrese, değişime uğramış olduğu için ilk görüntüsünü bir nebze de olsa kaybetmiş. Medresenin içerisinde cam kutuda sergilenen ve Hz. Muhammed’in olduğu düşünülen ayak izi nedeniyle oldukça yoğun ziyaretçiye ev sahipliği yapmaktadır.

• Adres: Savurkapı, Şahinler Sk. No:1, 47100 Mardin Merkez/Mardin
• Ziyaret saatleri: Her gün 09.00-18.00
• Giriş ücreti: Ücretsiz
• Yol tarifi al >

Tarihi dokusuyla görenleri büyüleyen Mardin için hazırladığımız Mardin’in en önemli tarihi yerleri listemiz burada sona eriyor. Listemize eklemek istediğiniz başka tarihi yerler ya da öneri var ise, aşağıda yer alan yorumlar kısmından bize iletebilirsiniz. 🙂