Kentin ilk sakinleri Süryanilere göre Urhai ya da Orhay, Helenlere göre bugün Avrupa’nın yer yer hala kullandığı haliyle Edessa ve Müslüman Araplara göre ise Ruha diye adlandırılan şehir Osmanlı döneminden bu yana “Urfa” adıyla anılıyor. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan kente “şanlı” sıfatı Kurtuluş Savaşı’nda yerli halkın Fransızlara karşı gösterdiği kahramanca direnişi vesilesiyle 12 Haziran 1984’de TBMM meclisi tarafından veriliyor.
Bir serhat şehri olan Şanlıurfa, güneyde Suriye ile sınırdır. 18,584 kilometrekarelik yüzölçümü sayesinde Türkiye’nin en büyük 7. şehri olma özelliğini taşıyor. Yaklaşık 2 milyon nüfuslu Şanlıurfa’nın Harran, Suruç, Ceylanpınar, Viranşehir başta olmak üzere 13 ilçesi bulunuyor. Hem inanç turizmi hem yemek kültürü hem de kadim tarihi açısından oldukça gözde bir kent.
Bugün bilinen adıyla Şanlıurfa aynı zamanda bir “Peygamberler Diyarı”. İbrahim Peygamberin burada doğduğuna inanılır, Balıklı Göl de bir efsanenin imgesidir. Anlatıya göre Nemrut, İbrahim’i putları kırdığı için ateşe atar fakat ateş İbrahim’i yakmaz ve odunlar bu balıklara dönüşür. Bu nedenle yerli halk tarafından Balıklı Göl kutsal ve şifalı kabul ediliyor. Bir başka anlatıya göre ise cüzzamı dolayısıyla bir mağarada eşi Rahime ile yaşayan Eyüp Peygamber, yıkandığı şifalı su ile cüzzamından kurtuluyor. Bu mağara da günümüzde Eyüp Peygamber Makamı olarak ziyaret ediliyor. İshak, Lut, Musa, Yakup, Yusuf ve Şuayip Peygamberler de bu coğrafyada yaşamıştır.
Sayısız kutsal yapılarıyla ünlü Şanlıurfa’da Anadolu’nun en eski camisi Harran Ulu Cami, bir Ermeni kilisesi olan Germuş Kilisesi, bir dönem tütüm fabrikası ve üzüm deposu olarak kullanıldıktan sonra günümüzde Vali Kemalettin Gazezoğlu Kültür Merkezi haline getirilen Aziz Petrus ve Aziz Paulus Kilisesi, Selahaddin Eyyübi Cami (Aziz Johannas Prodromos Addai Kilisesi) ve Fırfırlı Cami (On İki Havari Kilisesi) mutlaka görülmesi gereken mekanlar.
Şanlıurfa kelimenin tam anlamı ile bir müze şehir. 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren ve içinde bulunduğumuz 2019 yılını “Göbeklitepe Yılı” olarak ilan ettiğimiz, 12 bin yıllık geçmişiyle insanlık tarihini değiştiren tapınma yeri Göbeklitepe de Şanlıurfa’da bulunuyor. Bu nefes kesici yerleşimin henüz tamamı gün yüzüne çıkarılabilmiş değilse de Göbeklitepe Örenyeri yaz-kış ziyaretçilerini beklemekte. Buradaki kazılardan çıkarılan çeşitli heykelcikler ve sanat eserleri de Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor. Aynı müze kompleksi içerisinde farklı bir yapıda yer alan Haleplibahçe Mozaik Müzesi’ni de ziyaret etmeden ayrılmamalı. Tarihte ilk kez savaşçı Amazon kadınlarının resmedildiği mozaik kesinlikle görülmeye değer.
Şanlıurfa mutfağı içerisinde bulunduğu Güneydoğu Anadolu coğrafyasının kültürel özelliklerini taşıyor: Acılı ve bol baharatlı. Lahmacun, kebap ve çiğ köftenin anavatanı Şanlıurfa’da et yemekleri ilk sırada yer alıyor. Köftenin, kebabın birçok farklı çeşidini barındıran mutfak, bunların yanı sıra semsek, ağzı açık, taplama, döğmeç, bişe gibi hamur işleri yönünden de oldukça iddialı.