Erzincan’ın Tarihi Yerleri | 11 Özel Tarihi Eser

Eriza, Aziriz, Erziricin ve son olarak Erzincan şeklinde isim değişikliğine uğrayan güzel şehir… Doğu Anadolu’nuın merkez şehirlerinden Erzincan’ın tarihi yerleri, şehrin geçmişine dair birçok gizemi de gün yüzüne çıkarıyor…

Erzincan tarihi hakkında; Erzincan’ın tarihi Tunç Çağı’na kadar dayanmaktadır. Şehrin dümenine birçok ırk geçmiş ve bu sayede şehrin geçmişi çeşitli kültürlerin etkisiyle şekillenmiştir. Hititler, Urartular, Medler, Persler, Hellenler ve Romalılar Erzincan’ı yöneten başlıca topluluklardır. Tarihi İpek Yolu üzerinde olması, Erzincan’ın topluluklar için daha bir önemli kılmıştır.

1071 Malazgirt Zaferi ise Erzincan için artık Türklerin geldiğinin habercisi olmuştur. 1473 senesinde Osmanlı ile Akkoyunlu Devleti arasında gerçekleşen savaşın ardından ise şehrin hakimi Osmanlılar olmuştur.

1916 senesinde şehrin Ruslar tarafından ele geçirilmesinin ardından Ermeniler de hareketlenmiş ve Erzincan’da birçok kanlı olayın meydana gelmesine sebep olmuşlardır. 13 Şubat 1918 tarihinde Kazım Karabekir ve silah arkadaşları büyük mücadeleler neticesinde şehri Ermenilerin işgalinden kurtarmıştır.

Erzincan’ın en ünlüleri; Mama Hatun Kervansarayı, Sultan Mekik Türbesi, Terzi Baba Türbesi gibi noktalar bizce Erzincan’ın en ünlü tarihi yerleri arasında bulunuyor.

Erzincan gezi tavsiyesi; Erzincan’ın tarihi yerleri için 1 günlük bir gezi planı yapmanız yeterli olacaktır. Tarihi noktaların yanı sıra muhteşem tulum peynirini de bünyesinde barındıran Erzincan mutfağını da mutlaka keşfe çıkmanızı öneriyoruz. Eğer ulaşım olarak havayolunu tercih ederseniz Erzincan Havalimanı’ndan şehir merkezine ulaşım konusunda hazırladığımız rehberimize mutlaka göz atmalısınız. Raylı ulaşımı tercih edecekseniz Doğu Ekspresi‘nin Erzincan’dan geçtiğini de belirtmemizde fayda var ama bilet bulmak artık biraz mucizelere kalmış 🙂

Müzekart; Erzincan’da Müzekart kullanmanızı gerektirecek herhangi bir yer bulunmadığı için gezi planınızda sadece Erzincan şehri varsa bu kartı satın almanıza gerek yok.

Kervansaraylar

1. Mama Hatun Kervansarayı

mama hatun kervansarayı

Burası neresi? Mama Hatun için yaptırılan külliyenin içinde bulunan kervansaray, Erzincan’daki en önemli tarihi yerler arasında bulunuyor. 12. yüzyıla ait yapı, tarih boyunca birkaç kez onarılmıştır. Erzincan’ın Tercan ilçesinde Mama Hatun Türbesi’nin yakınında bulunan Mama Hatun Kervansarayı, 1191 yılında Saltuklu prensesi adına yaptırılmıştır. Kesme taşların kullanıldığı eser, Erzincan gezi listenizde bulunması gereken noktalardan.

Kervansaray içinde aynı isimdeki kümbetin yanı sıra han, hamam ve cami de bulunmaktadır. Kare planda inşa edilmiştir ve doğu-batı yönünde uzanmaktadır. Kümbete ait kitabe incelendiğinde Ahlatlı Ebü’n-Nemâ b. Mufaddal isimli bir mimar tarafından inşa edildiği anlaşılmaktadır. Kervansarayın ise 13. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir ve kare planlı bir şekilde 51×51 ebatlarında, oldukça geniş bir yapıdır. Son olarak hamam ise dikdörtgen bir plana göre küçük ebatlarda inşa edilmiştir. Cami olarak kullanılan yapımının I. Dünya Savaşı esnasında yıkıldığı ve daha sonra yerine yeniden bir ibadethane inşa edildiği belirtilmektedir.

Neden gitmeliyim? Mama Hatun Kümbeti, sahip olduğu dilimli daire planı ile Anadolu’da eşine rastlanmayacak bir tarzda inşa edilmiştir ve bu nedenle görenlerin hayranlık duyduğu tarihi eserler arasında yer almaktadır.

  • Adres: Mamahatun, Kervansaray Cd. No:114, 24800 Tercan/Erzincan
  • Ziyaret saatleri: Gün boyu
  • Giriş ücreti: Ücretsiz
  • Yol tarifi al >

Kaleler

2. Kemah Kalesi

kemah kalesi

Burası neresi? Sarp bir kayalık üzerinde yükselen Kemah Kalesi’nin Hitit-Urartu döneminde inşa edildiği düşünülmektedir. Doğu Anadolu bölgesinde, gücünü doğal kayalıklardan alınarak inşa edilmiş olan bu yapının eşinin ve benzerinin olmadığı belirtilmektedir. Üzerine inşa edildiği kaya ile toplamda 80 metre olan yapının 8 bin metrekarelik geniş bir alanı kapladığı görülmektedir.

Eşsiz kaleden Evliya Çelebi de eserinde bahsetmektedir. Ona göre bu kalenin, bölgede bir eşi daha bulunmamaktadır ve üç kapısı ile bölgenin korunmasında büyük bir görev üstlenmiştir. 2009 senesinde başlanan kazı çalışmalarında Bey Camii gibi çok önemli eserlerin kalıntılarına rastlanması, Erzincan tarihi hakkında çok önemli gelişmelerden biri olarak kabul edilmektedir.

Kazılar esnasında ortaya çıkarılan 12. yüzyıldan itibaren yapılmış seramikler ve el yazmaları ile 16. yüzyıldan kalma Kuran-ı Kerim de önemli kalıntılar arasında gösterilmektedir.

Neden gitmeliyim? Kemah Kalesi, Erzincan’daki en eski tarihi yerler arasında bulunmakta ve bu kalede elde edilen eserler Erzincan’ın geçmişine ışık tutmaktadır. Bu nedenle bu önemli kaleyi ziyaret etmenizi ve şehirdeki tarihi dokuyu hissetmenizi öneriyoruz.

  • Adres: Mektepönü, 24400 Kemah/Erzincan
  • Ziyaret saatleri: Gün boyu
  • Giriş ücreti: Ücretsiz
  • Yol tarifi al >

Türbeler

3. Sultan Melik Türbesi

sultan melik türbesi

Burası neresi? Türbe, halk arasında Sultan Melek olan adlandırılmıştır. Sultan Melik Türbesi’nde, Mengücek Beyliği döneminde yaşamış olan Sultan Melik’in mumyası ve 5 adet mezar bulunmaktadır. Kendisi, Selçuklu zamanında Erzincan ve çevresinin fethedilmesi amacıyla görevlendirilmiş ve bu görevi başarıyla yerine getirmiş çok önemli komutanlardan biri olmuştur.

Türbe Selçuklu kümbet mimarisi ile inşa edilmiştir ve bir kaya üzerine konumlandırılmıştır. Kayalık bir zemin üzerine konumlandırılması türbeye sağlamlık kazandırmıştır. Pek çok Selçuklu kümbeti gibi Sultan Melik Türbesi de sekizgen bir forma sahiptir.

Kaçırmayın! Türbenin arkasında bulunan muhteşem Fırat Nehri ve Kemah manzarasını doya doya seyretmenizi öneriyoruz. Dilerseniz buradaki kafeteryada bir şeyler yiyip içerek yorgunluğunuzu da giderebilirsiniz.

  • Adres: Cirgişin, 24400 Kemah/Erzincan
  • Ziyaret saatleri: Gün boyu
  • Giriş ücreti: Ücretsiz
  • Yol tarifi al >

4. Terzi Baba Türbesi

terzi baba türbesi

Burası neresi? Mutasavvıf Muhammed Vehbi, terzi olduğu için Erzincan‘da “Terzibaba” olarak anılıyormuş. 1848 yılında vefatının ardından Kaledibi Mezarlığı’na defnedilmiş ve mezarlık da o günden itibaren “Terzibaba Mezarlığı” adını almış. Tasavvufi konularda oldukça bilgili bir alim olan Terzi Baba, “Kenzil Fütuh” isimli eseriyle bilinmektedir.

Muhammed Vehbi için yapılan türbe yalnızca manevi yönüyle değil; mimari olarak da oldukça etkileyici. Türbe, 4 basamaklı bir merdivene sahiptir. Terzi Baba’nın sandukasının yanındaki küçük sandukanın bir müridine ait olduğu belirtilmektedir. Sade bir görünüme sahip yapı, çevre düzenlemesiyle birlikte ziyaretçilerine farklı duygular yaşatıyor. Türbe, çıkan bir yangında yıkılmasının ardından 1980 senesinde Osmanlı üslubuyla yeniden inşa edilmiştir.

Neden gitmeliyim? Terzi Baba, Erzincan’ın en önemli erenlerinden biri olarak kabul edilmekte ve bölgede büyük saygı ve sevgi görmektedir. Eğer manevi açıdan yoğun ziyaret noktalarını görmeyi seviyorsanız Terzi Baba Türbesi’ni de mutlaka Erzincan tarihi yerler listenize eklemelisiniz.

  • Adres: Bayrak, Yoğurtlu, Erzincan
  • Ziyaret saatleri: Gün boyu
  • Giriş ücreti: Ücretsiz
  • Yol tarifi al >

Camiler

5. Gülabibey Cami

gülabibey camii
Görsel Kaynak: haberturk.com

Burası neresi? 1328 yılında inşa edildiği düşünülen Gülabibey Cami, Kemah ilçe merkezinde Çarşı Mahallesinde yer alan tarihi bir yapı. Çeşitli tahribatlar sonucu günümüze kadar gelen ibadethane 18. yüzyılda çeşitli restorasyon çalışmalarından geçmiş ve bugüne gelmiştir. Camiye ait üç kitabe bulunmaktadır. Kitabelerden birinde yapım yılı 1328 yazmasına karşın, bu bilginin doğru olmadığı ve bu kitabenin başka bir yerden getirildiği düşünülmektedir. Caminin Emir Külabi Bey tarafından 1450 senesinde yaptırıldığı düşüncesi daha güçlüdür.

  • Adres: Çarşı, 24400 Kemah/Erzincan
  • Ziyaret saatleri: Gün boyu
  • Giriş ücreti: Ücretsiz
  • Yol tarifi al >

6. Refahiye Merkez Camii

refahiye merkez camii
Görsel Kaynak: foursquare

Burası neresi? Refahiye ilçesinin merkezinde bulunmaktadır. Caminin 19. yüzyılda yapıldığı düşünülmektedir ancak herhangi bir kitabesi bulunmadığı için gerek yapım tarihi gerekse de kim tarafından yaptırıldığı hakkında net bir bilgi bulunmamaktadır.

Dikdörtgen bir planla inşa edilmiş yapıda kilise mimarisinden esinlenildiği görülmektedir ve çoğunlukla kesme taş tercih edilmiştir. Caminin giriş kapısı ve sivri kemerli pencere yapısı bu konudaki düşünceyi güçlendirmektedir.

Kaçırmayın! Camiyi ziyarete geldiğiniz takdirde avlusunda bulunan Bahattin Paşa Şehitliği’ne de mutlaka zaman ayırmanızı öneriyoruz.

  • Adres: Camiişerif, Binali Yıldırım Cd. 2a, 24300 Refahiye/Erzincan
  • Ziyaret saatleri: Gün boyu
  • Giriş ücreti: Ücretsiz
  • Yol tarifi al >

Kiliseler

7. Abrenk Kilisesi

abrenk kilisesi
Görsel Kaynak: t24.com.tr

Burası neresi? Tercan ilçesinin Üçpınar köyünde bulunan bir Ermeni Kilisesi olan Abrenk Kilisesi, bir adet şapel ve iki dikilitaşıyla buram buram tarih kokan bir eser. Bulunduğu köyden dolayı kilise “Üçpınar Kilisesi” olarak da adlandırılmaktadır. Anadolu’nun günümüze ulaşmayı başarmış en sağlam Ermeni kiliselerinden olan Abrenk Kilisesi’nin ve yanındaki dikilitaşların 12. yüzyılın sonlarında inşa edildiği tahmin edilmektedir.

  • Adres: Üçpınar Köyü Yolu, 24800 Üçpınar/Tercan/Erzincan
  • Ziyaret saatleri: Gün boyu
  • Giriş ücreti: Ücretsiz
  • Yol tarifi al >

Müzeler

8. Erzincan Müzesi

Erzincan Müzesi

Burası neresi? 1986 yılında açılan Erzincan Müzesi, ilk olarak İl Halk Kütüphanesi’nde hizmet verse de günümüzde 75. Yıl Kültür Merkezi’nde bulunuyor. Müze; arkeoloji ve etnografya olmak üzere iki seksiyona sahip. Arkeoloji seksiyonunda; sikkeler, koç heykelleri, mermerler ve madeni eserler; Etnografya seksiyonunda ise; yerel kıyafetler, günlük ev eşyaları ve silahlar sergilenmektedir. Merkezi bir konumda bulunan müzeye ulaşım konusunda herhangi bir zorluk bulunmamaktadır.

  • Adres: Atatürk, 354. Sk. No:14, 24180 Erzincan Merkez/Erzincan
  • Telefon: (0446) 214 80 21
  • Giriş Ücreti: Ücretsiz
  • Ziyaret Saatleri: Yaz ayları 09:00-19:00, Kış ayları 08:30-17:00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz. Hafta sonu kapalı.
  • Yol tarifi al >

9. Kemaliye Ocak Ali Gürer Müzesi

ali gürer müzesi

Burası neresi? Yerel halk tarafından “Hıdır Abdal Ocağı” olarak anılan Kemaliye ilçesinin Ocak köyü, Erzincan’ın sosyal ve kültürel açıdan zengin köylerinden biri. Köyün önde gelenlerinden Mustafa Gürer’in trafik kazasında hayatını kaybeden oğlu Ali Gürer adına oluşturduğu müze bunu kanıtlar nitelikte. Türk büyüklerinin kabartmalarının yanı sıra; ocak, eyer, dokuma ürünleri gibi 1300 etnografik eser müzede sergileniyor.

Müze, 1996 tarihinde “özel müze” olarak tescillenmiştir ve Erzincan’daki tek özel müze olma özelliğini taşıdığından dolayı ayrı bir önem taşımaktadır. Müze, evre düzenlemesi, temizliği ve eserlerin tasnifi gibi birçok konuda ülkemizde müzecilik noktasında örnek gösterilecek yerler arasında bulunmaktadır.

Neden gitmeliyim? Köylülerden ve çevredeki diğer vatandaşlardan bağışlanan eşyaların sergilendiği müze, direkt birinci elden nesneler sayesinde bölgenin etnografik değerlerini görme fırsatını sunduğu için Erzincan’ın tarihi hakkında önemli bilgiler edinmenizi sağlıyor.

  • Adres: Ocak Köyü Yolu, 24620 Ocak/Kemaliye/Erzincan
  • Telefon: 0538 742 39 83
  • Giriş Ücreti: Ücretsiz
  • Ziyaret Saatleri: Müze Pazartesi günleri hariç her gün 08.00- 17.00 saatleri arası ziyarete açıktır.
  • Yol tarifi al >

Antik Kentler, Tarihi Yürüyüş Alanları

10. Altıntepe

altıntepe

Burası neresi? Geçmişte birçok medeniyete ev sahipliği yapan Altıntepe’de birçok medeniyetten kalıntılara rastlanmaktadır. En çok Urartulara ait eserlere rastlanan ören yeri, tarihe açılan bir pencere olarak ziyaretçilerine ışık tutuyor. Antik bölge, şehir merkezinden yaklaşık 60 km uzaklıkta bulunuyor ve 60 metre yüksekliğe sahip bir alanda konumlanıyor. Burasını en özel kılan detayların başında ise günümüze kadar ulaşmayı başaran en sağlam Urartu şehri olması gelmektedir.

Bölgedeki ilk kazı çalışmaları 1959 senesinde Prof. Dr. Tahsin Özgüç önderliğinde gerçekleştirilmiştir ve bu kazılarda iki tane iç içe geçmiş surlarla korunan 8. yüzyıldan kalma devasa bir kompleks yerleşim yerinin kalıntılarına rastlanmıştır. Bu kalıntılar arasında en fazla ilgi çekenler; tapınak, saray, evler, mezarlar ve birçok savaş ve günlük yaşamda kullanılan eşyalar yer almaktadır. Kompleksin en önemli kısmı ve merkezi yerinde bulunan parçası olan tapınak 13,80×13,80 ebatlarında kare bir planla inşa edilmiştir. Çevresi ise kareye yakın bir dikdörtgen formunda avlu ile çevrelenmiştir. Çeşitli insan ve hayvan figürleri ise o dönemin insanlarına dair fikir vermesi açısından büyük önem taşımaktadır. 50 cm çapa sahip yuvarlak bir sunak da gene kazı alanında elde edilmiş önemli kalıntılar arasında bulunmaktadır.

Neden gitmeliyim? Urartulara ait günümüze kadar ulaşan en önemli şehir kalıntıları olması nedeniyle, Altıntepe hem Erzincan tarihi hem de dünya tarihi açısından incelenmesi ve ziyaret edilmesi gereken önemli noktaların başında gelmektedir.

  • Adres: Çadırtepe, Üzümlü, Erzincan
  • Ziyaret saatleri: Gün boyu
  • Giriş ücreti: Ücretsiz (Kazı alanı olduğu için içeri girişlerde Erzincan İl Özel İdaresi, Kültür ve Turizm bölümünden özel izin alınması gerekli)
  • Yol tarifi al >

Mimari Yapılar

11. Kemaliye Evleri

kemaliye evleri

Burası neresi? Özgün mimarisi ile Kemaliye Evleri, Erzincan’ın simgesi haline gelmiş tarihi yapılardan biri. Bölgeye gelen turistlerin fotoğraf molası verdiği bu evlere ilçe merkezi başta olmak üzere Apçağa, Başpınar, Ergü, Ocak, Salihli, Sırakonak, Yeşilyamaç, Yeşilyurt ve Yuva köylerinde rastlayabilirsiniz.

Dikkat çeken Selçuklu Osmanlı tarzı mimarisi büyük bir bölümü taş geri kalanı ise ahşap olmak üzere pek çok ev, uzun yıllardır Erzincan’ın farklı yerleşim yerlerinde ziyaretçilerini bekliyor. Evlerde kullanılan ahşap malzemeler dut, kavak, ceviz gibi farklı tonlara sahip ağaçlardan seçildiğinden adeta ahşap tonlarının cümbüşü bu evlerde görülebilmektedir.

Ev yapımı için kullanılabilecek alanların darlığı nedeniyle evler, yatay değil de dikine planlanmış ve evler 3-4 katlı inşa edilmiştir. “Mağ” ismi verilen 3-3,5 metre civarındaki aks sistemi tercih edilmiştir. Evlerin ilk katı çoğunlukla bahçe ile iletişim halinde olup evin ihtiyaç duyacağı şeyler bu katta muhafaza edilmekteydi. Bir üst kat ise insanların en fazla vakit geçirdiği yaşam alanları olarak kullanılmış ve burada sofa, mutfak, selamlık, divanhane konumlandırılmıştır. Üst katlarda ise yatak odaları ve erzakların kurutulması amacıyla kullanılan yerler bulunmaktaydı.

  • Adres: Kemaliye, Erzincan
  • Ziyaret saatleri: Gün boyu
  • Giriş ücreti: Ücretsiz bir şekilde sokaklarda dolaşabilirsiniz 🙂
  • Yol tarifi al >

Erzincan’ın tarihi yerleri listesine ek tavsiye gezi noktalarını aşağıda yer alan yorumlar kısmından bizlere iletebilirsiniz.

Yorum yapın

Bizi Takip Edin